علمی - پژوهشی
Sociological, political and historical issues in Nahj al-Balaghah
حسین آل کجباف
چکیده
حق بر سلامتی و هوای سالم یکی از حق‌های بشری است که در اسناد حقوق بشری بر اهمیت آن تأکید شده است. سلامت فردی، به عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های کرامت هر انسانی محسوب می‌شود. از این روی حق بر سلامتی و هوای سالم به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشری در نظام بین‌المللی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. علاوه بر اسناد بین المللی، در آموزه های ...
بیشتر
حق بر سلامتی و هوای سالم یکی از حق‌های بشری است که در اسناد حقوق بشری بر اهمیت آن تأکید شده است. سلامت فردی، به عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های کرامت هر انسانی محسوب می‌شود. از این روی حق بر سلامتی و هوای سالم به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشری در نظام بین‌المللی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. علاوه بر اسناد بین المللی، در آموزه های دینی خصوصاً نهج البلاغه توجه ویژه ای به برخورداری افراد از حق بر هوای سالم شده است.بر اساس آموزه‌های اسلامی به محیط زیست و آبادانی آن توجه ویژه ای باید کرد، مولای متقیان علی (ع) در نامه خود به مالک اشتر می‌فرمایند: توجه تو به آبادانی سرزمین از گرفتن مالیات باید بیشتر باشد، چرا که حاکم در واقع مسئول اصلی عمران و آبادانی سرزمین‌ها است. در این مقاله به مهمترین جلوه‌های حق برخورداری از هوای سالم به عنوان یکی از مولفه های حق بر سلامت از منظر امام علی (ع) در نهج البلاغه، قوانین موضوعه ایران و اسناد بین‌المللی حقوق بشر پرداخته شده است. این مقاله درصدد پاسخ دادن به سؤالاتی از قبیل اینکه حق بر برخورداری از هوای سالم در نهج البلاغه از چه جایگاهی برخوردار بوده و رویکرد قوانین ایران و اسناد بین‌المللی حقوق بشر راجع به این حق چگونه است؟ دولت‌ها در قبال این حق چه تعهداتی دارند؟ روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی بوده و علاوه بر آن گردآوری داده‌ها و اطلاعات نیز مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد.
علمی - پژوهشی
A study of governmental and social structures in Nahj al-Balaghah
مریم احمدی نژاد
چکیده
حق آزادی بیان که در اسناد بین‌المللی حقوق بشر به‌عنوان یکی از اصول اساسی حقوق بشر به رسمیت شناخته‌شده است، در بسیاری از جوامع و حکومت‌ها، با برداشت‌ها و عملکردهای متفاوتی روبه‌رو بوده است. ازاین‌رو، این مقاله باهدف پاسخ به این پرسش که آیا حق آزادی بیان در سیره عملی و اندیشه‌های حضرت امیرالمؤمنین (ع) وجود داشته است و چه حدودی بر ...
بیشتر
حق آزادی بیان که در اسناد بین‌المللی حقوق بشر به‌عنوان یکی از اصول اساسی حقوق بشر به رسمیت شناخته‌شده است، در بسیاری از جوامع و حکومت‌ها، با برداشت‌ها و عملکردهای متفاوتی روبه‌رو بوده است. ازاین‌رو، این مقاله باهدف پاسخ به این پرسش که آیا حق آزادی بیان در سیره عملی و اندیشه‌های حضرت امیرالمؤمنین (ع) وجود داشته است و چه حدودی بر آن متصور است، به تحلیل و بررسی ابعاد این موضوع می‌پردازد. با استفاده از روش توصیفی و تحلیل اندیشه‌های حضرت علی (ع)، این مقاله به این نتیجه می‌رسد که مفهوم آزادی بیان در تفکر علوی با آنچه در نظام‌های حکومتی مختلف مشاهده‌شده، تفاوت‌های چشم‌گیری دارد و مبتنی بر اصول حکمرانی اخلاقی و عدالت‌محور است. در اندیشه حضرت علی (ع)، آزادی بیان نه‌تنها برای مردم در جهت بیان انتقاداتِ به‌حق خود از حکومت، بلکه به‌عنوان یک تکلیف اجتماعی و دینی نیز مطرح است. طبق اصل امربه‌معروف و نهی از منکر، این آزادی زمانی که به دنبال منافع عمومی، جلوگیری از ارتکاب حرام و امر به واجب باشد، واجبی کفایی برای آحاد افراد جامعه اسلامی خواهد بود. درعین‌حال آزادی بیان، نباید موجب توهین، تهمت، غیبت و نقض حقوق دیگران گردد. همچنین، در نگرش حضرت علی (ع)، آزادی بیان هیچ‌گاه به‌طور مطلق و بی‌قیدوشرط نیست و با محدودیت‌هایی چون امنیت عمومی و منافع عمومی را می‌توان برای بیان افکار در نظر گرفت، به‌ویژه زمانی که بیان افکار به‌منظور انتشار دروغ، فریب یا ایجاد فتنه و بدعت‌گذاری در دین باشد. در این راستا، آزادی بیان در اندیشه علوی جایگاه ویژه‌ای دارد و از ظرفیت‌های آن در جهت اصلاح و بهبود جامعه اسلامی استفاده می‌شود.
علمی - پژوهشی
Social ethics
عبدالهادی فقهی زاده؛ زهرا به طلب
چکیده
آگاهی از حقوق فردی و اجتماعی انسان در مقابل خداوند، خویشتن و دیگران اعمّ از آدميان، اشیاء و پديده‌های هستی و نیز لزوم رعایت آنها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. نظر به اهميت اين موضوع و اثر‌گذاری ويژه‌ای كه مقارنه اين دو منبع روايي در تبيين اين جنبه از فرهنگ دينی و نيز رعايت اين تكاليف در جامعه می‌گذارد، پژوهش درباره آن ضرورت می‌يابد. ...
بیشتر
آگاهی از حقوق فردی و اجتماعی انسان در مقابل خداوند، خویشتن و دیگران اعمّ از آدميان، اشیاء و پديده‌های هستی و نیز لزوم رعایت آنها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. نظر به اهميت اين موضوع و اثر‌گذاری ويژه‌ای كه مقارنه اين دو منبع روايي در تبيين اين جنبه از فرهنگ دينی و نيز رعايت اين تكاليف در جامعه می‌گذارد، پژوهش درباره آن ضرورت می‌يابد. هدف اين پژوهش كه به روش توصيفی تحليلی تدوين شده، بازخوانی و دسته‌بندی حقوق طرح شده در آن دو منبع روايی و نشان دادن نهج‌البلاغه به مثابه سندی پشتيبان برای رساله‌الحقوق است. مفهوم حق در «نهج‌البلاغه» و «رساله‌الحقوق» را می‌توان حاصل يكی از اين سه مفهوم دانست و بر اين اساس حقوق را دسته‌بندی كرد: صورت حقیقی امر در عالم واقع؛ برتري دارنده حق بر صاحب تکلیف در حوزه رفتار؛ وظایف معرفتی و شناختی نزد اهل تکلیف در حوزه بینش و نگرش. در نتيجه اين نگرش كلی، می‌توان انواع حقوق در اين دو منبع را به چهار دسته تقسيم كرد: حق خدا بر انسان؛ حق انسان بر خويشتن؛ حق ديگران بر انسان؛ حق اشیاء بر انسان. نتايج تحقيق نشان می‌دهد كه ميان نهج‌البلاغه و رساله‌الحقوق در بيان انواع حقوق رابطه تبيينی و تكميلی برقرار است و هر دو درصدد اصلاح نگرش و رفتار آحاد جامعه نسبت به رعايت حقوق همه پديده‌ها هستند؛ زیرا بازگشت همه حقوق به «حق الله» است و به‌كاربستن هر يك از آنها در مسير الهی اصلی‌ترين حق هر چيز دانسته شده است. افزون بر اين، استفاده از نهج‌البلاغه و رساله‌الحقوق به مثابه منابعي مطمئن در بيان حقوق از زاويه نگرش ديني، در جامعه بشری امروز ضرورت می‌يابد؛ زيرا با احتساب همه جوانب يك امر، برای هر پديده حقوق خاصی اعم از فعال و منفعل در نظر گرفته شده و همه اين‌ها جامعيت آموزه‌هاي اسلامي را نشان می‌دهد.
علمی - پژوهشی
Interdisciplinary research
لیلا زارعی شهامت؛ علی حسین زاده؛ Abbasali Farahat
چکیده
یکی از طرق دستیابی به مفهوم اصلی سلامت، بهره‌مندی از سلامت معنوی است. این بُعد از سلامت قادر است انسان را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات روحی و روانی مصون نگه‌داشته و آرامش و امنیت را به وی اعطا کند و در نهایت جامعه را سالم نگه‌دارد. با وجود پذیرش سلامت معنوی از سوی سازمان بهداشت جهانی و مجامع علمی و بین‌المللی، چالش‌هایی ...
بیشتر
یکی از طرق دستیابی به مفهوم اصلی سلامت، بهره‌مندی از سلامت معنوی است. این بُعد از سلامت قادر است انسان را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات روحی و روانی مصون نگه‌داشته و آرامش و امنیت را به وی اعطا کند و در نهایت جامعه را سالم نگه‌دارد. با وجود پذیرش سلامت معنوی از سوی سازمان بهداشت جهانی و مجامع علمی و بین‌المللی، چالش‌هایی در مفهوم سلامت معنوی وجود دارد. هدف این مقاله بررسی و شناسایی شاخص‌های سلامت معنوی در آموزه‌های علوی می‌باشد که با روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- تحلیلی و رویکرد روایی با مراجعه به ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ، غرر الحکم و درر الحکم و سایر منابع به استخراج این شاخص‌ها پرداخته می‌شود. یافته‌های تحقیق بیانگر این است که در جریان‌ها و رویکردهای معاصر، گروهی معنویت را دستیابی به رضایت باطنی می‌دانند؛ اما در آموزه‌های علوی بدون در نظر گرفتن معنای معقول نمی‌توان از معنویت سخن گفت و این معنا چیزی جز خداوند نیست. بنابراین شاخص‌های سلامت معنوی در آموزه‌های علوی تنها سنخی از احساسات روان‌شناختی از قبیل آرامش روانی و رضایت باطنی نیست؛ بلکه سلامت معنوی معطوف به همه ابعاد زندگی انسان معنوی می‌گردد. ارائه چنین تصویری از معنویت مبتنی بر شاخص‌های معرفتی- تعقلی، عاطفی- هیجانی، عملی و بازدهی است
علمی - پژوهشی
A study of governmental and social structures in Nahj al-Balaghah
ahmad rabbanikhah؛ زهره رسولیان
چکیده
نگاه توحیدی و خداباوری بستری مهم و اثرگذار در تقویت اصول اخلاقی و ارتقای سطح فرهنگی و رفتاری جامعه است. اگر نگاه توحیدی در جامعه اسلامی اصلاح و تقویت شود نتایج اخلاقی، تربیتی و فرهنگی شگرفی را با خود به همراه خواهد داشت. کتاب شریف نهج البلاغه که پس از قرآن کریم مورداتفاق‌ترین متن دینی بر محور اندیشه شیعی است، دریچه‌ای باز به سوی اندیشه‌های ...
بیشتر
نگاه توحیدی و خداباوری بستری مهم و اثرگذار در تقویت اصول اخلاقی و ارتقای سطح فرهنگی و رفتاری جامعه است. اگر نگاه توحیدی در جامعه اسلامی اصلاح و تقویت شود نتایج اخلاقی، تربیتی و فرهنگی شگرفی را با خود به همراه خواهد داشت. کتاب شریف نهج البلاغه که پس از قرآن کریم مورداتفاق‌ترین متن دینی بر محور اندیشه شیعی است، دریچه‌ای باز به سوی اندیشه‌های روشن در ساختن جامعه بشری است. این پژوهش به شیوه کتابخانه‌ای با ابزار فیش برداری و به روش توصیفی _ تحلیلی، پیوند میان خداباوری و ارتقای اصول اخلاقی از منظر گزارههای نهج البلاغه را بررسی میکند. نتایج پژوهش گویای آن است که از دیدگاه امیرمومنان (ع) خداباوری، پشتوانه اصلی اخلاق است و تأثیر محوری در ارتقای پایبندی به اصول اخلاقی دارد. انسان خداباور در تمامی امور زندگی خویش از خداوند سبحان، یاری میطلبد، همواره خود را در محضر خدای خویش میبیند و مراقبه دائم دارد. باور به خداوند سبب تبلور اخلاص، آرامش قلبی و روحی، عدالت پیشگی، آزادگی، فروتنی و تواضع می‌شود؛ زیرا انسان خداباور در تمام امور زندگی تنها از خدا یاری میطلبد و به وی امید دارد.
علمی - پژوهشی
Linguistics and the language of hadiths in Nahj al-Balaghah
morteza ghaemi
چکیده
نقش ونقش و منزلت اهل بیت علیهم السلام در هدایت مردم به سوی رستگاری و سعادت در نهج البلاغه بیان شده است. این بیان و معرفی جامع با به کارگیری صنایع بلاغی متنوع شکل گرفته است. مطالعه استعارات شناختی در نهج البلاغه به عنوان مجموعه‌ای از مفاهیم متنوع اسلامی برای دستیابی به چگونگی مفهوم سازی دینی و استعارات شناختی از سوی امام علی علیه السلام ...
بیشتر
نقش ونقش و منزلت اهل بیت علیهم السلام در هدایت مردم به سوی رستگاری و سعادت در نهج البلاغه بیان شده است. این بیان و معرفی جامع با به کارگیری صنایع بلاغی متنوع شکل گرفته است. مطالعه استعارات شناختی در نهج البلاغه به عنوان مجموعه‌ای از مفاهیم متنوع اسلامی برای دستیابی به چگونگی مفهوم سازی دینی و استعارات شناختی از سوی امام علی علیه السلام صورت می گیرد و این کار پژوهشگر را به لایه‌های عمیق‌تر متن می‌رساند. صاحبان نظریه استعاره مفهومی معتقدند که استعاره دارای یک ویژگی عمیق شناختی است و این ویژگی در آثار شفاهی و نوشتاری و خطابی بروز می نماید؛ به طوری که پژوهشگر می‌تواند چگونگی شکل‌گیری مفاهیم استعاری شناختی و تجسم مفاهیم مجرد را مطالعه نماید. مقاله حاضر برای دستیابی به مفاهیم عمیق نهج البلاغه از طریق بررسی استعارات مفهومی تدوین شده است و به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. هدف تحقیق، شناخت دیدگاه امیر مومنان علیه السلام در خصوص نقش و منزلت اهل بیت(ع) است که در قالب استعاره‌های مفهومی به تصویر کشیده شده است. نتایج نشان می‌دهد که امیر مومنان علیه السلام از بیش از چهل حوزه مبدا برای بیان استعاری نقش و منزلت ائمه علیهم السلام استفاده کرده است. امام(ع) تلاش نموده است با به کارگیری استعاری معروف‌ترین نمادها، مفاهیم انتزاعی و ذهنی از قبیل رستگاری، هدایت و روشنگری، ارزشمندی، عزت، کرامت، طهارت، دانش، حکمت، عظمت، امانتداری، حمایت، مژده دادن و ترساندن را عینیت و تجسم بخشد و مجموع اینها کمک کرده است، جایگاه، منزلت و نقش اهل بیت علیهم السلام آشکارتر و محسوس‌تر گردد و مخاطب بهتر بتواند این ویژگی‌ها را درک نماید؛ مثلا هدایت‌گری اهل بیت(ع) را با استفاده از نماد استعاری نور و چراغ و ارزش و اعتبار آنان را با نماد استعاری گنج ومعدن و بلندی مرتبه آنان را با استفاده از استعاره قله کوه و اهمیت رسالت را با استعاره سفیر الهی بودن مجسم نموده است.
علمی - پژوهشی
Social ethics
Ali Bayat؛ Nafiseh Modirroosta
چکیده
از آغاز حیات بشر، علمِ بشری نیز هم‌زمان پدید آمد و در مسیر تکامل تاریخی قرارگرفت. مستندات وپژوهش‌ها نشان می‌دهد که توام بودن علم با اخلاق، کلید دستیابی به علم حقیقی برای کسب سعادت، سلامت و پیشرفت انسانی است. نهج‌البلاغه، به عنوان منبعی ارزشمند از آموزه‌های امام علی (ع) است که در آن به بایستگی پیوند میان علم واخلاق توجهی خاص شده است. ...
بیشتر
از آغاز حیات بشر، علمِ بشری نیز هم‌زمان پدید آمد و در مسیر تکامل تاریخی قرارگرفت. مستندات وپژوهش‌ها نشان می‌دهد که توام بودن علم با اخلاق، کلید دستیابی به علم حقیقی برای کسب سعادت، سلامت و پیشرفت انسانی است. نهج‌البلاغه، به عنوان منبعی ارزشمند از آموزه‌های امام علی (ع) است که در آن به بایستگی پیوند میان علم واخلاق توجهی خاص شده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش نظریه‌پردازی داده بنیاد، کوششی مقدماتی است برای راهبرد به تحلیل مختصات اخلاق علمی ومساله نقش اخلاق در علم براساس خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه. نتایج حاصل از تحقیق در سه محور بدست آمد: اخلاق علمی همچون: ارزش و والای علم،برتری خردورزی بر ادراکات سطحی وحسی، خردورزی آینه حق نما، پرهیز از خَلط میان علم وجهل و یقین با تردید علمی، برتری علم بر ثروت، بی ارزشی علم زبانی و حرفی صِرف وغیرکاربردی، علم نفی بهانه جویی؛ اخلاق معلمی همچون: کوشش و پشتکار، ژرف اندیشی علمی، شکیبایی، فروتنی، ناقد بودن ونه ناقل بودن صِرف، پرهیز از تظاهر به همه چیزدانی، توجه به آموزش اقتضایی، پرهیز از فخر فروشی علمی، پرهیز از دنیاطلبی علمی، عمل گرایی، تکلیف به تعلیم، پرهیز از سستی و کاهلی؛ اخلاق دانش آموزی همچون: رغبت وشوق به دانش آموزی، روحیه پرسشگری، پرسش برای شناخت، پشتکار درعلم آموزی، پرهیز از سستی و تنبلی، پرهیز از سطحی نگری یا مدرک گرایی، پرهیز از فخرفروشی.
)
