علمی - پژوهشی
مهدی داوری دولت ایادی؛ مهیار خانی مقدم؛ مریم آقاجانی
چکیده
نوع نگرش و بینش انسان نسبت به دنیا، ابعاد مادی و معنوی زندگی وی را تحت تأثیر قرار داده و در گرایشها و كنشهای وی، كاركردی مبنایی دارد. از جمله منابع قابل اعتنا برای كسب درست بینش مذكور، بیانات امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است، زیرا سخنان آن حضرت بدون هیچ تكلفی و با بكارگیری صنایع ادبی و بیانی، درصدد ارائه تصاویری انتزاعی از جمله مفهوم ...
بیشتر
نوع نگرش و بینش انسان نسبت به دنیا، ابعاد مادی و معنوی زندگی وی را تحت تأثیر قرار داده و در گرایشها و كنشهای وی، كاركردی مبنایی دارد. از جمله منابع قابل اعتنا برای كسب درست بینش مذكور، بیانات امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است، زیرا سخنان آن حضرت بدون هیچ تكلفی و با بكارگیری صنایع ادبی و بیانی، درصدد ارائه تصاویری انتزاعی از جمله مفهوم دنیاست. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و در راستای بررسی موارد برجسته از تشبیه، استعاره و كنایه از دنیا در نهج‌البلاغه، درصدد واكاوی تصویرسازی‌های بلاغی امام علی (ع) از دنیاست. بر اساس نتایج پژوهش، حضرت بر اساس شناخت ذائقه نوع انسان كه به وابستگی به دنیا گرایش دارد، با بهره‌گیری از موجودات و حوادثی ساده كه برای مخاطبان قابل دسترسی بوده، ذوق ادبی مردم را با تصویرسازی‌های بلاغی، به وجد آورده و ذهن آنها را فارغ از برخوردهای متعصبانه، به تفكر در اتخاذ بینش، گرایش و كنش درست درباره دنیا، فرامیخواند.
علمی - پژوهشی
ناصر محمدی؛ سید سراج الدین صالحی؛ کاظم قاضی زاده
چکیده
یکی از مسائل پر مناقشه در میان اندیشمندان مسلمان خصوصا در ده‌های اخیر مسئله مشروعیت حکومت و چگونگی نسبت آن با دین بوده است که در پاسخ بدان برخی معقتدند دین علیرغم دخالت در سیاست، هیچ نسبتی با حکومت نداشته و مشروعیت حکومت مسئله‌ای نیست که دین بدان پاسخ گفته باشد برخلاف دیگر دانشورانی که معتقدند دین به حکومت نیز نظر داشته و به مسئله ...
بیشتر
یکی از مسائل پر مناقشه در میان اندیشمندان مسلمان خصوصا در ده‌های اخیر مسئله مشروعیت حکومت و چگونگی نسبت آن با دین بوده است که در پاسخ بدان برخی معقتدند دین علیرغم دخالت در سیاست، هیچ نسبتی با حکومت نداشته و مشروعیت حکومت مسئله‌ای نیست که دین بدان پاسخ گفته باشد برخلاف دیگر دانشورانی که معتقدند دین به حکومت نیز نظر داشته و به مسئله مشروعیت حکومت نیز پرداخته است، نوشته حاضر با تحلیل منشاء مشروعیت حکومت به‌عنوان اصلیترین نقطه تلاقی مقوله دین و حکومت در پی اثبات این فرضیه برآمده که در این نقطه دخالت دین تام و تمام نیست و نسبت دین و حکومت در این نقطه عموم و خصوص من وجه است، بههمین منظور با محور قرار دادن نهج‌البلاغه به‌عنوان بهترین منبع روایی برای تحقیق در این باب و با روش فقه الحدیثی و استفاده از قرائن تاریخی و با فرض دخالت دین در سیاست به معتبرترین ادلهی مستنبط از نهج‌البلاغه استناد کرده و سیره قطعی امیرمومنان علی ع را دال بر مشروعیت دوگانه الهی-مردمی حکومت یافته است.
علمی - پژوهشی
هاشم اندیشه؛ احمد عابدی
چکیده
مدارا يكي از ویژگی‌های برتر آدمی است كه خداوند متعال اين شاخصه را در قرآن کریم با عنوان برکت و رأفت خود معرفی کرده است. هدف و ضرورت این تحقیق معرفی الگوی مدارا و چگونگی سیره آن حضرت، برای دولتمردان سیاسی و اجتماعی و نظامی است. پژوهش حاضر بر موضوع تحلیلی مصداقی از مدارای سیاسی و نظامی در سیره امام علی (ع) متمرکز است که با جمع‌آوری اطلاعات ...
بیشتر
مدارا يكي از ویژگی‌های برتر آدمی است كه خداوند متعال اين شاخصه را در قرآن کریم با عنوان برکت و رأفت خود معرفی کرده است. هدف و ضرورت این تحقیق معرفی الگوی مدارا و چگونگی سیره آن حضرت، برای دولتمردان سیاسی و اجتماعی و نظامی است. پژوهش حاضر بر موضوع تحلیلی مصداقی از مدارای سیاسی و نظامی در سیره امام علی (ع) متمرکز است که با جمع‌آوری اطلاعات از روش فیشبرداری و مطالعه منابع کتابخانهای و توصیفی- تحلیلی استفادهشده است. دستاوردها و نتایج این تحقیق در مصادیق مدارا عبارتاند از: مدارای حضرت با خلفای قبل از خود همچون مشورت در امور سیاسی و نظامی، میانجیگری و مصادیق مدارای ایشان در برابر مخالفان حکومت (اصحاب جمل، صفین و خوارج) مانند عدم آغاز جنگ، تعقیب نکردن فراریان، نکشتن اسرا و... است.
علمی - پژوهشی
سید عبدالله اصفهانی
چکیده
قواعد تفسیر» از شاخه‌های علوم قرآنی و ریشه استنباط و ملاک گزینش دیدگاه صحیح تفسیری است. قاعده تفسیری «جری و تطبیق»، شیوه‌ای عقلانی و برخاسته از آموزه‌های تفسیری اهل‌بیت (ع) است.پرسش اساسی مقاله حاضر كه با روش توصیفی، تحلیلی، مسئله محور و كتابخانه‌ای نگارش یافته، كنكاش از كاربست قاعده فوق در متن نهج البلاغه است و اینكه امیر ...
بیشتر
قواعد تفسیر» از شاخه‌های علوم قرآنی و ریشه استنباط و ملاک گزینش دیدگاه صحیح تفسیری است. قاعده تفسیری «جری و تطبیق»، شیوه‌ای عقلانی و برخاسته از آموزه‌های تفسیری اهل‌بیت (ع) است.پرسش اساسی مقاله حاضر كه با روش توصیفی، تحلیلی، مسئله محور و كتابخانه‌ای نگارش یافته، كنكاش از كاربست قاعده فوق در متن نهج البلاغه است و اینكه امیر المؤمنین (ع) به عنوان قرآن ناطق و آشناترین صحابه با مبانی، منابع، قواعد و روش‌های تفسیری پیامبر (ص)، در نهج البلاغه، در چه مواردی از گونه‌های مختلف «جری قرآن» استفاده نموده است، تا در نهایت، حركتی پژوهشی در استحكام بخشی و حمایت از قاعده فوق و تحكیم روش تفسیری اهل‌بیت (ع) باشد. دستاورد و نوآوری ویژه مقاله حاضر آن است كه با «مصداق كاوی» به عمل آمده در متن نهج‌البلاغه، كاربست قاعده فوق، هجده مورد ـ كه در دوازده مورد، عین آیه قرآن، و در شش مورد آیه به شكل نقل به معنا و مضمون یا مشابه متن آیه ـ را به خود اختصاص داده است، كه از آن میان، پنج مورد به «جری ظاهر قرآن» با تأكید بر شأن نزول و سیاق آیه؛ و شش مورد به «جری ظاهر قرآن» با تقطیع از سیاق آیه؛ و هفت مورد باقیمانده به «جری باطن قرآن» اختصاص یافته است.
علمی - پژوهشی
لیلی اصل رکن ابادی
چکیده
كلمه اسلام و مشتقات آن از مهم‌ترين كلماتی است كه در شعر جاهليت، قرآن كريم و نهج البلاغه وارد شده است. به نحوی كه هريک از سه منبع مذكور برای اين كلمه و مشتقات آن معانی متفاوت يا مشتركی بيان كرده‌اند. محقق سعی كرده است از طريق سطرهای پيش روی شما ريشه كلمه سلم و مشتقات مختلف آن را با روش توصيفی – تحليلی روشن كند و معنای كلمه سلم و مشتقات ...
بیشتر
كلمه اسلام و مشتقات آن از مهم‌ترين كلماتی است كه در شعر جاهليت، قرآن كريم و نهج البلاغه وارد شده است. به نحوی كه هريک از سه منبع مذكور برای اين كلمه و مشتقات آن معانی متفاوت يا مشتركی بيان كرده‌اند. محقق سعی كرده است از طريق سطرهای پيش روی شما ريشه كلمه سلم و مشتقات مختلف آن را با روش توصيفی – تحليلی روشن كند و معنای كلمه سلم و مشتقات آن را در سه منبع مذكور روشن نموده و تغيير معنايی موجود در آن را ثبت نمايد. نتايج مطالعه نشان می‌دهد كه ريشه كلمه سلم در دوران قبل از اسلام از منظر مادی مورد اهميت بوده است. اين اهميت در قرآن كريم و نهج‌البلاغه - علاوه بر اهميت مادی- با دلالت‌های مذهبی مشخص شده است كه محقق در طی تأليف مقاله آن را روشن كرده است. از جمله كلمه اسلام به معنای آن دين كاملی است كه همه پيامبران از زمان خلقت آدم تا محمد مصطفی آورده‌اند. سپس به معنای تسليم مطلق در برابر اراده خداوند تبارک و تعالی آن نوع تسليمی كه برای همه موجودات زنده و غيرزنده صدق می‌كند آورده شده است و اين فراتر از آن چيزی نيست كه خداوند تبارک و تعالی از زمانی كه چيزی را خلق كرده برايش هدف‌گذاری كرده و فراتر از آن چيزی نيست كه در سرانگشت هدف‌گذاری شده است و معناهای ديگری كه محقق تا جايی كه توانسته به بيان آن پرداخته است.
علمی - پژوهشی
مرضیه فیاض؛ مهدی مطیع؛ محمد رضا حاجی اسماعیلی
چکیده
یکی از رویکردهای مهم در پژوهش‌های ادبی الگوپذیری یک متن از متن دیگر است. امروزه به این نوع پژوهش رابطه بینامتنیت و یا تناص گفته می‌شود. این رابطه نشان می‌دهد که بعضی از متون خود آگاه یا نا خودآگاه از دیگر متون بهره جسته‌اند و بر آن است که بیان کند هر متن و گوینده‌ای متأثر از دیگر متون و گویندگان سابق یا همزمان، بوده و آگاهانه و یا نا ...
بیشتر
یکی از رویکردهای مهم در پژوهش‌های ادبی الگوپذیری یک متن از متن دیگر است. امروزه به این نوع پژوهش رابطه بینامتنیت و یا تناص گفته می‌شود. این رابطه نشان می‌دهد که بعضی از متون خود آگاه یا نا خودآگاه از دیگر متون بهره جسته‌اند و بر آن است که بیان کند هر متن و گوینده‌ای متأثر از دیگر متون و گویندگان سابق یا همزمان، بوده و آگاهانه و یا نا خودآگاه از کلام و اندیشه آنها بهره‌مند گردیده است. نوشته حاضر به ارتباط بینامتنیتی دو متن قرآن و نهج البلاغه می‌پردازد. قرآن متن پنهان یا غایب بوده و نهج‌البلاغه، متن حاضر است. نگارنده بر آن است که ژرفا و عمق پیوند و ارتباط این دو متن را روشن سازد و تجلی نورانیت کلام وحی در سخنان امام علی(ع) را آشکار نماید. این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی، تطبیقی رابطه بینامتنیت قرآن با خطبه ۱۰۹ نهج‌البلاغه را در حوزه اسماء و صفات الهی بررسی خواهد نمود و سپس انواع مختلف بینامتنیت اعم از نفی جزئی (اجترار ناقص و کامل)، نفی متوازی (امتصاص) و نفی کلی (حوار) را تعیین می‌کند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بیشترین تأثیرپذیری کلام آن حضرت از قرآن متعلق به رابطه بینامتنیت از نوع نفی متوازی با حدود ٥۳ درصد و استفاده از نفی کلی و اجترار ناقص تقریباً مساوی با یکدیگر حدود ۲٤ درصد از مجموع درصدهای بینامتنی را به خود اختصاص داده و از احترار کامل بهره گرفته نشده است.
علمی - پژوهشی
ابراهیم فلاح
چکیده
نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از اساسی‌ترین مباحث و معارف اسلامی و یكی از زیباترین متون مقدس و منشور انسان‌سازی و به عنوان منبعی متقن در معرفت دین شامل گفتار و پاره‌گفتارهای علی (ع) است كه در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده، و توجه بسیاری از ادیبان و شاعران و نویسندگان از جمله ناصیف یازجی را به خود جلب می‌نماید. مقاله حاضر ...
بیشتر
نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از اساسی‌ترین مباحث و معارف اسلامی و یكی از زیباترین متون مقدس و منشور انسان‌سازی و به عنوان منبعی متقن در معرفت دین شامل گفتار و پاره‌گفتارهای علی (ع) است كه در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده، و توجه بسیاری از ادیبان و شاعران و نویسندگان از جمله ناصیف یازجی را به خود جلب می‌نماید. مقاله حاضر به بررسی تأثیر نهج‌البلاغه بر اشعار حكمی ناصیف یازجی می‌پردازد. یازجی یكی از شعرای نامدار معاصر عرب و یكی از دو پیشرو اصلی جنبش ادبی عرب كه با بهره‌گیری از نهج‌البلاغه تولیدات بدیعی در جهان سخن داشته است. علیرغم گرایش وی به دین مسیحیت از جمله شاعرانی است كه از مفاهیم والای نهج‌البلاغه شناخت كاملی داشت و از مضامین آن استفاده فراوان می‌نماید. پژوهش حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و با استخراج شواهد از نهج‌البلاغه و دیوان یازجی و سپس تحلیل میان آنها انجام شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد هسته اصلی اشعار حكمی این شاعر، نهج‌البلاغه بوده، و از آبشخور زلال آن بهره‌ها گرفته است. در نتیجه دیوان یازجی دربردارنده مسائل اخلاقی، موعظه، نصیحت و پند و اندرز است. بیشترین سطح تأثیرپذیری یازجی از سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه به این شكل است كه وی محتوای سخنان امام را گرفته و در اشعار خود بازآفرینی می‌كند.
علمی - پژوهشی
مریم توکل نیا؛ یحیی میرحسینی؛ ولی الله حسومی
چکیده
نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از اساسی‌ترین مباحث و معارف اسلامی و یكی از زیباترین متون مقدس و منشور انسان‌سازی و به عنوان منبعی متقن در معرفت دین شامل گفتار و پاره‌گفتارهای علی (ع) است كه در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده، و توجه بسیاری از ادیبان و شاعران و نویسندگان از جمله ناصیف یازجی را به خود جلب می‌نماید. مقاله حاضر ...
بیشتر
نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از اساسی‌ترین مباحث و معارف اسلامی و یكی از زیباترین متون مقدس و منشور انسان‌سازی و به عنوان منبعی متقن در معرفت دین شامل گفتار و پاره‌گفتارهای علی (ع) است كه در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده، و توجه بسیاری از ادیبان و شاعران و نویسندگان از جمله ناصیف یازجی را به خود جلب می‌نماید. مقاله حاضر به بررسی تأثیر نهج‌البلاغه بر اشعار حكمی ناصیف یازجی می‌پردازد. یازجی یكی از شعرای نامدار معاصر عرب و یكی از دو پیشرو اصلی جنبش ادبی عرب كه با بهره‌گیری از نهج‌البلاغه تولیدات بدیعی در جهان سخن داشته است. علیرغم گرایش وی به دین مسیحیت از جمله شاعرانی است كه از مفاهیم والای نهج‌البلاغه شناخت كاملی داشت و از مضامین آن استفاده فراوان می‌نماید. پژوهش حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و با استخراج شواهد از نهج‌البلاغه و دیوان یازجی و سپس تحلیل میان آنها انجام شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد هسته اصلی اشعار حكمی این شاعر، نهج‌البلاغه بوده، و از آبشخور زلال آن بهره‌ها گرفته است. در نتیجه دیوان یازجی دربردارنده مسائل اخلاقی، موعظه، نصیحت و پند و اندرز است. بیشترین سطح تأثیرپذیری یازجی از سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه به این شكل است كه وی محتوای سخنان امام را گرفته و در اشعار خود بازآفرینی می‌كند.
علمی - پژوهشی
محمد علی وطن دوست؛ رقیه عاشری
چکیده
بحث از صفات الهی و چگونگی اثبات ان، از مباحث مهم فلسفی و كلامی شمرده می‌شود و دیدگاه‌های گوناگونی را در میان اندیشمندان اسلامی پدید آورده است. در میان روایات اسلامی، سخنان امام علی (ع)، از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. در جستار حاضر تلاش شده است با شیوه‌ای توصیفی - تحلیلی، سخنان امام علی (ع) در خطبه نخست نهج البلاغه، مورد ژرف‌نگری ...
بیشتر
بحث از صفات الهی و چگونگی اثبات ان، از مباحث مهم فلسفی و كلامی شمرده می‌شود و دیدگاه‌های گوناگونی را در میان اندیشمندان اسلامی پدید آورده است. در میان روایات اسلامی، سخنان امام علی (ع)، از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. در جستار حاضر تلاش شده است با شیوه‌ای توصیفی - تحلیلی، سخنان امام علی (ع) در خطبه نخست نهج البلاغه، مورد ژرف‌نگری قرار گیرد و رویكرد عقلانی امام (ع) در تبیین و اثبات صفات الهی بازخوانی و استخراج گردد. در پایان، این نتیجه به دست آمده است كه ایشان در اثبات صفات ثبوتی بر «نامتناهی بودن خدا» و در نفی صفات سلبی، بر «محدود بودن مخلوقات» تكیه نمودهاند و نیز در برخی موارد، با بهره‌گیری از قاعده «تعرف الأشیاء بأضدادها» ضدّ صفاتی را كه از ویژگی‌های مخلوقات است برای خداوند اثبات كرده‌اند. مهم‌ترین صفاتی كه أميرمومنان (ع) به تبیین انها پرداختهاند، عبارتند از: «بساطت ذات»، «توحید»، «اخلاص یا نفی صفات زائد»، «قدیم بودن»، «فاعل بینیاز از ابزار»، «بصیر»، «متوحّد»، «علم ازلی پیش از ایجاد»، «آفریننده بینیاز از الگو»، «آفریننده بینیاز از اندیشه»، «محیط به موجودات»، «عارف به احوال موجودات».
علمی - پژوهشی
سید حیدر اشرف آل طه؛ علی اسودی
چکیده
فضای صدور احادیث به اوضاع و شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه در زمان صدور روایات، اطلاق می‌شود و با توجه به آنكه بخش قابل‌توجهی از سخنان معصومان (ع) بر اساس نیاز افراد یا جامعه زمان خود ایراد شده، شناخت و فهم سبب صدور سخنان آنها، تأثیر بسزایی در فهم صحیح كلام ایشان خواهد داشت. در این میان خطبه‌ها از آن روی كه بر اساس مقتضیات زمان ...
بیشتر
فضای صدور احادیث به اوضاع و شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه در زمان صدور روایات، اطلاق می‌شود و با توجه به آنكه بخش قابل‌توجهی از سخنان معصومان (ع) بر اساس نیاز افراد یا جامعه زمان خود ایراد شده، شناخت و فهم سبب صدور سخنان آنها، تأثیر بسزایی در فهم صحیح كلام ایشان خواهد داشت. در این میان خطبه‌ها از آن روی كه بر اساس مقتضیات زمان وتفكرات گویشوران ایراد شده، در این مورد از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. این پژوهش با رویكرد توصیفی تحلیلی وبا روش گردآوری كتابخانه‌ای به بررسی اسباب صدور عام خطبه‌های اخلاق اجتماعی جامعه اسلامی در نهج‌البلاغه می‌پردازد و بر اساس تحلیل متن خطبه‌ها و نیز تاریخ و سیره امام‌علی (ع)، سبب صدور خطبه‌ها را مورد بررسی قرار داده است. یافته‌های پژوهش حاكی از آن است كه امام‌علی (ع) در خطبه‌های خود، چهار موضوع محوری را بیشتر موردتوجه و تأكید قرار می‌داد. زنده شدن دوباره اخلاق و تفكرات جاهلی از جمله تعصبات قومی و قبیله‌ای، دنیاپرستی واهمال مرگ وآخرت توسط مردم، فراموشی نقش وجایگاه اهل‌بیت در جامعه اسلامی وبیان اخلاق اجتماعی متقابل حاكمان ومردم چهار محور اساسی در خطبه‌ها می‌باشد. همچنین امام‌علی (ع) بر اساس نیاز جامعه و فضای اخلاقی و اجتماعی حاكم بر آن، برای اصلاح و تعدیل این مؤلفه‌ها و راهنمایی مردم درباره هریک از موضوعات فوق‌الذكر سخنان ویژه‌ای را در خطبه‌های خود جای داد. جامعه آماری هریک از مؤلفه‌ها در نهج‌البلاغه نیز به‌عنوان نمونه بارز سخنان امیرالمؤمنین (ع) می‌تواند نشانه مناسبی برای میزان اهتمام ایشان به آنها تلقی شود.
علمی - پژوهشی
فتحیه فتاحی‌زاده؛ محمد عترت دوست؛ صدیقه کاشفی
چکیده
کلام امیرالمؤمنین علی (ع) ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪی از ﺟﺎذﺑﻪﻫﺎی ﻓﺨﺎﻣﺖ اﻟﻔﺎظ، ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﻠﻨﺪ و اﻧﺴﺠﺎم ﺳﺎﺧﺘﺎری، ﭘﺲ از ﻗﺮآن ﮐـﺮﯾﻢ از اهمیّت و ارزشمندی خاصی برخوردار بوده و به‌عنوان بخشی از احادیث اهل بیت (ع) به‌مثابه دومین منبع دین مبین اسلام مورد توجه همگان است. در بین خطبه‌های ایشان، خطبه قاصعه به علت گستردگی مفاهیم، ...
بیشتر
کلام امیرالمؤمنین علی (ع) ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪی از ﺟﺎذﺑﻪﻫﺎی ﻓﺨﺎﻣﺖ اﻟﻔﺎظ، ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﻠﻨﺪ و اﻧﺴﺠﺎم ﺳﺎﺧﺘﺎری، ﭘﺲ از ﻗﺮآن ﮐـﺮﯾﻢ از اهمیّت و ارزشمندی خاصی برخوردار بوده و به‌عنوان بخشی از احادیث اهل بیت (ع) به‌مثابه دومین منبع دین مبین اسلام مورد توجه همگان است. در بین خطبه‌های ایشان، خطبه قاصعه به علت گستردگی مفاهیم، تأکید بر موضوعات بسیار مهم و حساس زمانه و نیز ایراد در جمع خاصی از مسلمانان، از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که تحلیل و بررسی نصوص دینی و دستیابی به مضامین عمیق آنها، نیازمند بهره‌گیری از روش‌های تحقیق میان‌رشته‌ای متن‌محور است، لذا در این پژوهش با استفاده از روش «تحلیل محتوا»، تلاش شده تا ضمن استخراج مضامین اصلی و فرعی این خطبه و ساختار هندسی آن، نوع نگاه امام (ع)، به موضوعات تاریخی و چگونگی عبرت‌آموزی از آنها را تبیین کرده و درنهایت الگویی برای چگونگی عبرت‌گیری از رویدادهای تاریخی ترسیم نمائیم. طبقه‌بندی گونه‌های مختلف عبرت‌آموزی از رویدادهای تاریخی به‌صورت: عبرت‌آموزی از شیطان، پیروان شیطان، اغنیاء امت‌های پیشین، مؤمنان امت‌های پیشین، عوامل شکست پیشینیان و عوامل پیروزی پیشینیان، بخش مهمی از یافته‌های این تحقیق است که هرکدام با ذکر مثال بیان شده. همچنین از آنجا که در این مقاله به دنبال استخراج الگو بوده‌ایم، در ذیل بحث از عوامل شکست و پیروزی پیشینیان، به شناسایی مهم‌ترین عوامل این دو بخش پرداخته و با ذکر اولویّت، الگوی آن را ترسیم نموده‌ایم. تبیین جایگاه تفرقه به‌عنوان مهم‌ترین عامل شکست امم پیشین و دلایل آن مانند پیروی از شیطان و پیروی از رؤسای متکبر و ناپاکان، به همراه تبیین جایگاه اتحاد و همدلی، امربه‌معروف و نهی از منکر و توجه به معاد در پیروزی ملت‌ها، بخش دیگری از یافته‌های این تحقیق به‌منظور تبیین الگوی عبرت‌آموزی از رویدادهای تاریخی از منظر امام علی (ع) بوده است.
علمی - پژوهشی
حسن رضایی هفتادر؛ محمد درگاه زاده؛ صفر نصیریان
چکیده
به رغم آن كه آموزه‌های فلسفی و نیز زیستشناسی و روانشناسی جدید، در حوزه تفاوتهای جنسی زن مطالبی را بیان كرده‌اند، ولی این آموزهها قادر نیستند تمام ابعاد این تفاوت و كاركردهای آن را تبیین نمایند؛ از این رو با توجه به این كه تفاوت جنسی زن و مرد و كاركردهای تربیتی آن در آموزه‌های دینی به ویژه نهج‌البلاغه مورد تأكید ...
بیشتر
به رغم آن كه آموزه‌های فلسفی و نیز زیستشناسی و روانشناسی جدید، در حوزه تفاوتهای جنسی زن مطالبی را بیان كرده‌اند، ولی این آموزهها قادر نیستند تمام ابعاد این تفاوت و كاركردهای آن را تبیین نمایند؛ از این رو با توجه به این كه تفاوت جنسی زن و مرد و كاركردهای تربیتی آن در آموزه‌های دینی به ویژه نهج‌البلاغه مورد تأكید قرار گرفتهاند ضروری است این مسئله بر اساس این منابع مورد بررسی مجدد قرار گرفته و از نو تبیین شود. در این راستا، مقاله حاضر، به بازخوانی مسئله تفاوت جنسی زن و مرد و كاركردهای تربیتی آن بر اساس معارف اسلامی با تأكید بر نهج‌البلاغه با تبیینی نو پرداخته است كه دستاوردهای آن بدین گونه است: تفاوت جنسی زن و مرد در سه سطح جسمانی، روانی و روحانی مطرح است؛ تفاوتهای سهگانه مذكور كاركردهای تربیتی متفاوت و متنوعی را در جنس زن بروز میدهند كه عبارتاند از: زیبایی و لطافت، اشتغال مناسب، ظرافت و هنر، انس و آرامش، هیجان، مهرورزی، خردورزی و مشاركت اجتماعی.
