علمی - پژوهشی
نرگس سادات مبلغ؛ مصطفی دلشاد تهرانی؛ محمد هادی امین ناجی
چکیده
اين پژوهش در پي کشف و بازسازي گفتمان حاکم بر فضاي جامعه در خصوص نحوه حفظ حدود الهي، هنگام آغاز حکومت امام علي و کشف ديدگاه وي نسبت به آن است. بازسازي سخنان امام علي در روزهاي بحراني آغاز حکومت مستلزم عبور از معناي گزاره‌ها و کشف بافت اجتماعي و باورهاي مذهبي مردماني است که مخاطب مسقيم اين سخنان بوده‌اند. تحليل سخنان امام به مثابه گفتمان ...
بیشتر
اين پژوهش در پي کشف و بازسازي گفتمان حاکم بر فضاي جامعه در خصوص نحوه حفظ حدود الهي، هنگام آغاز حکومت امام علي و کشف ديدگاه وي نسبت به آن است. بازسازي سخنان امام علي در روزهاي بحراني آغاز حکومت مستلزم عبور از معناي گزاره‌ها و کشف بافت اجتماعي و باورهاي مذهبي مردماني است که مخاطب مسقيم اين سخنان بوده‌اند. تحليل سخنان امام به مثابه گفتمان نشان ميدهد که گفتمان حاکم بر فضاي جامعه مسلمانان بيست و پنج سال پس از رحلت پيامبر (صلي الله عليه و آله) انحرافهاي متعددي از کتاب (قرآن) و سنت پيدا کرده و امام علي در آغاز حکومت با گفتمان ويژه خود که وجه بارز آن التزام گفتاري و رفتاري به کتاب و سنت پيامبر (صلي الله عليه و آله) است، در صدد اصلاح آن برآمده است. آن بخش از سخنان امام علي در نهج البلاغه که جنبه عمومي داشته و در ذيحجه سال 35ق ايراد شده با روش «تحليل گفتمان» و با تمرکز بر «اصل حفظ حدود الهي» مورد بررسي قرار گرفته و مشخص شده که گفتمان امام علي بر اساس آگاهي بخشي، اهليتگرايي، مردم محوري، تساوي همگان در بهرهمندي از اموال عمومي، و رحمت و محبت بوده است. در حاليکه گفتمان حاکم بر فضاي جامعه دقيقا در نقطه مقابل گفتمان علي قرار دارد.
علمی - پژوهشی
اشرف طحانی؛ رسول محمدجعفری؛ ghafar borjsaz
چکیده
بینامتنی» نظریهای است كه به بررسی روابط و تعامل بین متنها میپردازد. بر اساس این نظریه، هر متن بر پایه متونی كه پیشتر خوانده شده است معنا میدهد. قرآن همواره در آثار اسلامی و به ویژه روایات ائمه اثرگذار بوده است. یكی از متون حدیثی كه رابطه بینامتنی آن با آیات قرآن به صورت چشمگیری قابل تحلیل است، نهجالبلاغه. از جمله ...
بیشتر
بینامتنی» نظریهای است كه به بررسی روابط و تعامل بین متنها میپردازد. بر اساس این نظریه، هر متن بر پایه متونی كه پیشتر خوانده شده است معنا میدهد. قرآن همواره در آثار اسلامی و به ویژه روایات ائمه اثرگذار بوده است. یكی از متون حدیثی كه رابطه بینامتنی آن با آیات قرآن به صورت چشمگیری قابل تحلیل است، نهجالبلاغه. از جمله موضوعاتی كه نهجالبلاغه فراوان از قرآن تأثیر پذیرفته، «دنیا» است، به طوری كه در هر دو متن، از دنیا سه تصویر: «دنیای ممدوح»، «دنیای مذموم» و «علت مدح وذم دنیا» ترسیم شده است. پژوهش حاضر با تمركز بر موضوع «دنیا» و با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال بر آمده است تحلیل روابط بینامتنی «دنیا» در نهجالبلاغه و قرآن چگونه است؟ یافتههای تحقیق حكایت از آن داشت در نمونه بينامتنیت كامل متنی، امام علی(ع)، آیه: «أَ رَضيتُمْ بِالْحَياة الدُّنْيا مِنَ الْآخِرة» را بدون تغییر در ساختارش به كار برده است. در بینامتنیت كامل تعديلي، دو نمونه بحث گردید از جمله، این سخن امام(ع): «قَدْ خَسِرْتَ دَارَ الدُّنْيَا ودَارَ اﻵْخِرَة» برگرفته از جمله قرآنی: «خَسِرَ الدُّنْيا والْآخِرة» است، با این تفاوت كه برخی تغییرات در ساختار آیه، اعمال شده است. اما بینامتنیت اشارهای بیشترین حجم را به خود اختصاص داده است، برای این سطح از رابطه بینامتنی سه نمونه بحث شد از جمله سخن امام(ع): «خُذْ مِنَ الدُّنْيَا مَا أَتَاكَ» الهام گرفته از جمله قرآنی: «وَلا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا» است.
علمی - پژوهشی
مهدی زمانی
چکیده
در این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مبادی فعل اخلاقی در نهجالبلاغه پرداخته شده است. مبادی فعل اخلاقی یا فرایند صدور آن از دیدگاه فیلسوفان را میتوان در سه مرحله خلاصه نمود كه عبارتند از ۱ـ شناخت (تصور وتصدیق)، ۲ـ احساس (شوق) و۳ـ اراده (شوق مؤكد، عزم واجماع). در نهجالبلاغه از بصیرت نسبت به عمل وپیامدهای آن به عنوان نخستین ...
بیشتر
در این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مبادی فعل اخلاقی در نهجالبلاغه پرداخته شده است. مبادی فعل اخلاقی یا فرایند صدور آن از دیدگاه فیلسوفان را میتوان در سه مرحله خلاصه نمود كه عبارتند از ۱ـ شناخت (تصور وتصدیق)، ۲ـ احساس (شوق) و۳ـ اراده (شوق مؤكد، عزم واجماع). در نهجالبلاغه از بصیرت نسبت به عمل وپیامدهای آن به عنوان نخستین مرحله این فرایند یعنی شناخت یاد شده است. دومین مرحله صدور فعل اخلاقی شامل مولفههای احساسی مانند شوق، ترس، میل، رغبت وعشق است وسومین مرحله عزم، تصمیم واراده به شمار میآید. در نهجالبلاغه بر اساس این مبادی سه گانه، راههای رسیدن به تشخیصِ پیامدهای عمل، روش‌های تحقق احساسهای مثبت وهمچنین راهكارهای تقویت نیروی درونی عزم، تصمیم واراده بیان شده است. توجه به تفكیك مبادی ومراحل صدور فعل در مقولات اخلاقی ودینی مانند توبه، تقوا، صبر، زهد و... میتواند راه را برای تشخیص انواع موانعِ تحقق عمل صالح (فعل اخلاقی) وروش از میان برداشتن آنها روشن سازد وبه ارائه راهكارهایی تربیتی برای تقویت واصلاح شناخت، شوق وعزم بیانجامد واز این جهت تبیین آن امری ضروری است.
علمی - پژوهشی
محمّدرضا پیرچراغ؛ مرتضی قدسیان
چکیده
جمع‌آوری و ضبط سخنان بزرگان دین از زمان صدور روایات تا به امروز همواره ادامه داشته است. در این میان سخنان امام علی (ع) بسیار مورد توجه بوده وآثار معتنابهی در جمع‌آوری وتدوین آن عرضه شد. نهجالبلاغه سیدرضی محوری‌ترین و پرتوجه‌ترین اثر در این حوزه است كه در طول تاریخ مورد توجه شیعه و اهل‌سنت بوده است. شیعیان و بسیاری از اهل‌سنت عقیده ...
بیشتر
جمع‌آوری و ضبط سخنان بزرگان دین از زمان صدور روایات تا به امروز همواره ادامه داشته است. در این میان سخنان امام علی (ع) بسیار مورد توجه بوده وآثار معتنابهی در جمع‌آوری وتدوین آن عرضه شد. نهجالبلاغه سیدرضی محوری‌ترین و پرتوجه‌ترین اثر در این حوزه است كه در طول تاریخ مورد توجه شیعه و اهل‌سنت بوده است. شیعیان و بسیاری از اهل‌سنت عقیده دارند كه خطبه‌ها، نامه‌ها وحكمت‌های نهجالبلاغه، به‌یقین از امام علی (ع) صادر شده است. در عین حال برخی از اهل‌سنت خصوصًا در میان معاصران، شبهاتی را پیرامون نهجالبلاغه بیان داشته‌اند. صبری ابراهیم السید از پژوهشگران مصری ومعاصر اهل‌سنت، یكی از مشككان كمتر شناخته شده‌ی نهجالبلاغه است كه باهدف بازبینی نهجالبلاغه، نسخه‌جدیدی از نهجالبلاغه را با عنوان «نهج‌البلاغة نسخة جدیدة محققة وموثقة تحوی ما ثبتت نسبته للإمام علی (رض) من خطب ورسائل وحكم» عرضه كرد. محقق با دخالت در متن نویسنده اصلی، حاصل تلاش سیدرضی را به پنج بخش تقسیم كرده وبا خدشه سندی ومتنی، چهار بخش آن به میزان ٥٤.٦ درصد را حذف نموده وانتساب آنها را به امام علی (ع) نپذیرفته است. درنهایت این نسخه با ۱۱۴ خطبه، ۵۲ نامه و۱۲۵ حكمت تدوین و چاپ شد. بررسی حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به توصیف، تحلیل و نقد اثر صبری ابراهیم و مبانی فكری او پرداخته است. نتایج نشان میدهد محقق خود را به معیارهای علمی تحقیق متون پایبند ندانسته ومتن اصلی را دستخوش حذفیات فراوان كرده است. تعصب مذهبی وفرقه‌ای در این اثر، تقطیع‌های نامناسب را به همراه آورده است. توضیحات سیدرضی نیز حذف یا جابجا شده‌اند. برای خطبه‌ها، نامه‌ها وحكمت‌ها شماره‌گذاری جدید انجام شده و اعراب‌گذاری نیز ناقص است و دیگر اینكه دسته‌بندی محقق با محتوای كتاب هماهنگی كامل ندارد.
علمی - پژوهشی
الهام حدادی؛ فرهاد درودگریان
چکیده
امام علی (ع) مسألۀ «تکبر» را در خطبۀ قاصعه در نهج البلاغه بسیار موشکافانه تحلیل کرده است. این مقاله بر آن است تا با توجه به اهیمت «تکبر» در روایت خطبعه قاصعه که همراه روایت آفرینش آدم (ع) و ابلیس بیان شده است از دیدگاه عناصر بنیادین روایت، نظریۀ دیوید هرمن(2009) از منظر دو عنصر بنیادین، ابتدا توالی رویدادها در بحث پیش نمونه و ...
بیشتر
امام علی (ع) مسألۀ «تکبر» را در خطبۀ قاصعه در نهج البلاغه بسیار موشکافانه تحلیل کرده است. این مقاله بر آن است تا با توجه به اهیمت «تکبر» در روایت خطبعه قاصعه که همراه روایت آفرینش آدم (ع) و ابلیس بیان شده است از دیدگاه عناصر بنیادین روایت، نظریۀ دیوید هرمن(2009) از منظر دو عنصر بنیادین، ابتدا توالی رویدادها در بحث پیش نمونه و سپس جهان پردازی روایی در بحث جهان های ممکن تحلیل و بررسی کند. مقاله با استناد به روش توصیفی- تحلیلی با این هدف پیش می رود که موضوع تکبر تبدیل به پیش نمونهای می شود که از آغاز آفرینش آدم (ع) تا به پیامبری حضرت محمّد (ص) و دوران امامت امام علی (ع) یکی از اَبرروایتهای شناختی ذهن انسان می شود و به عنوان اَبرروایتی در اَبر جهان کبریایی حق دو جهان ممکن با نام اَبرجهان انسان و ابلیس را می سازد. در نهایت مقاله به این نتیجه میرسد که امام علی (ع) با نشان دادن ابلیس به عنوان شاخص پیشنمونۀ تکبر در تقابل با اَبرروایتِ جهانِ کبریایی حق و در ادامه آن با معرفی اَبرشخصیتهای متکبر و متواضع در طول تاریخ تا زمان حیات خودشان، یک الگوی مقولهبندی شناختی را به اجرا میگذارد که در نهایت با معرفی پیشنمونۀ انسان کامل که در شباهت و سازگاری با اَبر جهان کبریایی حق است، شاخص ادراکی متناسب با بافت ذهنی انسان را در این الگوی شناختی نشان می-دهد.
علمی - پژوهشی
ابراهیم فتح الهی
چکیده
تأمین حقوق فردی و اجتماعی انسان از جمله حقّ شهروندی، حقّ تعیین سرنوشت سیاسی، آزادی بیان، آزادی اندیشه و... از جمله مسائلی است که در دیدگاههایِ جامعة مدنی مورد تأکید قرار می گیرد. بخش عمده ای از این حقوق را می توان در منطق نهج البلاغه نیز شاهد بود. نگارنده در این مقاله، با استفاده از روش مقایسه ای و تحلیل مفهومی، ضمن بررسی مقایسه ایِ رهیافت ...
بیشتر
تأمین حقوق فردی و اجتماعی انسان از جمله حقّ شهروندی، حقّ تعیین سرنوشت سیاسی، آزادی بیان، آزادی اندیشه و... از جمله مسائلی است که در دیدگاههایِ جامعة مدنی مورد تأکید قرار می گیرد. بخش عمده ای از این حقوق را می توان در منطق نهج البلاغه نیز شاهد بود. نگارنده در این مقاله، با استفاده از روش مقایسه ای و تحلیل مفهومی، ضمن بررسی مقایسه ایِ رهیافت های نظریِ «جامعة مدنی» با آموزه های نهج البلاغه، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا بر اساس تعالیم نهج البلاغه می توان با حفظ مراتب ایمان و عمل به وظایف دینی، به تکالیف جامعه مدنی نیز بها داد و به نوعی هماهنگی در دینداری و لوازم جامعه مدنی ایجاد کرد؟ همچنین، آیا از دیدگاه نهج البلاغه انسان در جامعه دینی فقط مکلّف به اجرای دستورات دینی است یا حقوقی مثل حقّ شهروندی، آزادی بیان، آزادی اندیشه، حقّ تعیین سرنوشت سیاسی و حقّ نظارت بر حاکمان، که در جامعه مدنی به آن ها تأکید می شود، نیز دارد؟ بر اساس یافته های تحقیق می توان گفت: با صرف نظر از برخی مبانی نظری جامعه مدنی و با عطف نظر به دستاوردهای حقوقی و اجتماعی و برخی الگوهای عملیِ جامعه مدنی می توان رابطه ای منطقی بین مفهوم جامعه مدنی با جامعه دینی برقرار کرد.
علمی - پژوهشی
سید مهدی نوری کیذقانی؛ مسعود سلمانی حقیقی
چکیده
کارگفت یا کنش گفتار، جنبه مهمی از کاربردشناسی زبان است که در ابتدا توسط «آستین» مطرح شد و پس از «جان سرل» یک دسته‌بندی پنچ گانه‌ای برای آن ارائه داد. شالودۀ نظریۀ کارگفت یا کنش گفتاری سرل مبتنی بر این است که نقش‌های فعل و جمله را میتوان به پنج دستۀ کنش اظهاری، عاطفی، ترغیبی، تعهدی و اعلامی تقسیم بندی نمود. در این جستار ...
بیشتر
کارگفت یا کنش گفتار، جنبه مهمی از کاربردشناسی زبان است که در ابتدا توسط «آستین» مطرح شد و پس از «جان سرل» یک دسته‌بندی پنچ گانه‌ای برای آن ارائه داد. شالودۀ نظریۀ کارگفت یا کنش گفتاری سرل مبتنی بر این است که نقش‌های فعل و جمله را میتوان به پنج دستۀ کنش اظهاری، عاطفی، ترغیبی، تعهدی و اعلامی تقسیم بندی نمود. در این جستار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، خطبه‌های 27 و 34 بر اساس نظریۀ زبانی جان سرل مورد بررسی قرار میگیرد. مطالعۀ بسامد کارگفتها در خطبه‌های مذکور نشان میدهد اغلب کنشهای موجود در دو خطبه به صورت مستقیم و در قالب کنش گفتاری- اظهاری بیان شده است اما مسألهای که باعث فهم هرچه بهتر مفهوم کلام حضرت و دریافت عمق دو خطبه میگردد، کنش گفتاری غیرمستقیم است که در قالب کنش ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی نمود پیدا میکند. بنابراین آنچه که به مخاطب کمک میکند تا به فعل مضمون در سخن دست پیدا کند، توجه به بافت موقعیتی و کلام گوینده است.
علمی - پژوهشی
زهره کدخدایی؛ محمدرضا حاجی اسماعیلی؛ مهدی مطیع
چکیده
باورمندی به وجود بهشت و دوزخ از اعتقادات همه ادیان است، یک پنجم آیات قران به زندگی در جهان دیگر اشاره دارد و انسان پس از مرگ با توجه به اعمال دنیوی خود در یکی از این دو مکان به حیات ابدی خود ادامه خواهد داد . در این مقاله به بررسی مفهوم مکانهای دوزخ و اوصاف دوزخیان در قرآن و نهج البلاغه و تاثیر بیان آن بر زندگی دنیوی و تربیت انسانها می‌پردازیم. ...
بیشتر
باورمندی به وجود بهشت و دوزخ از اعتقادات همه ادیان است، یک پنجم آیات قران به زندگی در جهان دیگر اشاره دارد و انسان پس از مرگ با توجه به اعمال دنیوی خود در یکی از این دو مکان به حیات ابدی خود ادامه خواهد داد . در این مقاله به بررسی مفهوم مکانهای دوزخ و اوصاف دوزخیان در قرآن و نهج البلاغه و تاثیر بیان آن بر زندگی دنیوی و تربیت انسانها می‌پردازیم. این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سوال است که چه اوصافی باعث شد جهنمیان در دوزخ گرفتار شوند ؟ و چگونه میتوان از سرنوشت آنها برای رسیدن به سعادت و کمال عبرت گرفت ؟ روش تحقیق این نوشتار توصیفی - تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. نتیجه این مطالعه نشان میدهد که قرآن کریم و نهج البلاغه تصویري از مکان های دوزخ و اوصاف زندگی دوزخیان ارائه میدهد و کافران و گناهکاران را از این عذابها بر حذر می دارد . برای توصیف جهنمیان در ابتدا باید زندگیشان در این دنیا مورد مطالعه قرار گیرد. زیرا سرنوشت انسان در آخرت با نیات ، گفتار و اعمال او در این دنیا رقم می خورد . با تفکر در جایگاه و اوصاف جهنمیان در قران و نهج البلاغه بهترین الگوی تربیتی برای رسیدن به هدف والای خلقت که طبق آیات رحمت الهی است ، یاد مرگ ، عبادت خدا ، اقامه نماز و دوری از دنیا پرستی می باشد .
علمی - پژوهشی
Literary and aesthetic lexical issues
رمضان رضائی
چکیده
يکی از مسائل مهم در بلاغت مسأله معارف است که در ذيل مباحث علم معانی قرار دارد. به کارگيری معارف دارای اغراض بلاغی زيادی است میتوان آنها را در نهج البلاغه نيز ملاحظه کرد. در به کار گيری کلمه به صورت معرفه ترجيحی است که در به کار گيری آن به صورت نکره آن ترجيح وجود ندارد. معارف يکی از اسلوب‌های بلاغی است که متناسب با مقتضای حال آورده می‌شود. ...
بیشتر
يکی از مسائل مهم در بلاغت مسأله معارف است که در ذيل مباحث علم معانی قرار دارد. به کارگيری معارف دارای اغراض بلاغی زيادی است میتوان آنها را در نهج البلاغه نيز ملاحظه کرد. در به کار گيری کلمه به صورت معرفه ترجيحی است که در به کار گيری آن به صورت نکره آن ترجيح وجود ندارد. معارف يکی از اسلوب‌های بلاغی است که متناسب با مقتضای حال آورده می‌شود. نحويان از جنبه اعراب و بلاغيان از جنبه بلاغی از آن بحث نموده و از اغراض و انگيزههايی که به خاطر آن کلمه معرفه آورده می‌شود، صحبت کردهاند. از آنجا که معارف در خطبه های نهج البلاغه نيز دارای اغراضی است خطبه ها را مورد بررسی قرار داده و سعی در بيان اسرار آنها داشته ايم. برای رسيدن به اين هدف از روش تحليلی ـ توصيفی بهره گرفته شده است. لذا اين پديده بلاغی در خطبه ها بررسی شده و معانی زيبای آن مثل تعظيم، تحقير، اختصار، ايجاز، اختصاص و غيره تبيين شده است. نتايج به دست آمده حاکی از آن است که وجود معارف در متن باعث وضوح و شفافيت متن شده و باعث دريافت آسانتر متن از سوی مخاطب می گردد و به فهم آن کمک و باعث برقراری با متن می شود.
علمی - پژوهشی
سید عبدالله اصفهانی
چکیده
قاعده «جری قرآن»، برخاسته از اصول عقلایی محاوره ای و تعالیم اهل‌بیت(ع) ومانند سایر قواعد تفسیری یکی از ملاک‌های انتخاب دیدگاه صحیح تفسیری و اجتناب از خطاهای تفسیری است. علی (ع) پس از پیامبر (ص) آگاه‌ترین مفسر به مفاد تفسیر و روش‌های معتبر آن، از جمله "جری قرآن" است. پرسش اساسی حاضر که با روش توصیفی، تحلیلی، بنیادین نگارش یافته، ...
بیشتر
قاعده «جری قرآن»، برخاسته از اصول عقلایی محاوره ای و تعالیم اهل‌بیت(ع) ومانند سایر قواعد تفسیری یکی از ملاک‌های انتخاب دیدگاه صحیح تفسیری و اجتناب از خطاهای تفسیری است. علی (ع) پس از پیامبر (ص) آگاه‌ترین مفسر به مفاد تفسیر و روش‌های معتبر آن، از جمله "جری قرآن" است. پرسش اساسی حاضر که با روش توصیفی، تحلیلی، بنیادین نگارش یافته، چیستی معیارهای جری معتبر و روشمندِ قرآن با تمرکز بر متن نهجالبلاغه است، تا در نهایت تلاشی پژوهشی در راستای تحکیم روش تفسیری اهل‌بیت(ع) محسوب شود. دستاورد نوآورانه مقاله آن است که در حوزه «مفهومپژوهی»، معیارهای: قرآن،سنت معتبر، عقل برهانی، اجتناب از رأی شخصی، عدم ضرورت التزام به "سیاق" و "زمان آیه"؛ استنباط شده و با «مصداقکاوی» به عمل آمده در موارد 18گانه کاربست قاعده جری در نهجالبلاغه، در هفت مورد ملاک‌های «قرآن، سنت معتبر و عقل» و در یازده مورد معیارهای «عقل و روایات معتبر»، به عنوان ملاک "جری قرآن" انتزاع می‌شود.
علمی - پژوهشی
رضا حاجیان حسین آبادی؛ ناصر صادقیان
چکیده
معرفی وشناساندن شروح نهجالبلاغه با روشها ورویكردهای مختلف برای دستیابی به بهترین روش در شرح نهجالبلاغه میباشد. مسأله اصلی این نوشتار شناسایی شیوه شرحنگاری علی بن ناصر سرخسی در شرح اعلام نهجالبلاغه است. شرح اعلام نهجالبلاغه در یك جلد معانی واژگان والفاظ مشكل سخنان حضرت علیعلیهالسلام را با استفاده از نظر لغویان، ...
بیشتر
معرفی وشناساندن شروح نهجالبلاغه با روشها ورویكردهای مختلف برای دستیابی به بهترین روش در شرح نهجالبلاغه میباشد. مسأله اصلی این نوشتار شناسایی شیوه شرحنگاری علی بن ناصر سرخسی در شرح اعلام نهجالبلاغه است. شرح اعلام نهجالبلاغه در یك جلد معانی واژگان والفاظ مشكل سخنان حضرت علیعلیهالسلام را با استفاده از نظر لغویان، آیات قرآن، احادیث نبوی واشعار عرب تبیین كرده است. شرحی موجز كه با استفاده از آیات قرآن وروایات پیامبرصلیاللهعلیهوآله، توجه به مباحث مهدویت، شعر، بیان وقایع تاریخی ومباحث فلسفی ـ كلامی نگاشته شده است. علاوه برآن به نُسَخ دیگر نهجالبلاغه وتعلیقههای سیدرضی در شرح توجه شده، همچنین شارح از شروح قبل از خود به خوبی استفاده كرده است. سرخسی تمام عبارات نهجالبلاغه را در متن شرح نیاورده وفقط عباراتی كه در صدد شرح آنها بوده را ذكر كرده است. اطلاعات وتلاشهای شارح در مباحث لغوی، صرف ونحو وبلاغت وتوجه خاص به آن جنبهها، شرحی لغوي وادبي را به وجود آورده به طوریكه ديگر ويژگيها را تحتالشّعاع قرار داده وتوجه وكاربست دیگر موضوعات در راستای بهرهگیری وتبیین واژگان بوده است. این مقاله به روش توصیفی به بررسی روش سرخسی در تبیین وشرح كلام حضرت علی(ع) در نهجالبلاغه میپردازد.
علمی - پژوهشی
هدايت‌الله تقی زاده؛ حسين رحماني تيركلايي
چکیده
نوستالژی، احساس غم یا شادی هنگام يادآوری گذشته است که این احساس، ارتباطي نزديک با اغتراب سیاسی، اجتماعي و اخلاقی دارد. مفهوم اغتراب نیز با اندیشه، احساس و رفتار آدمی درآمیخته و در بسیاری از حوزه‌های فکری و آثار بروز یافته است. در نهجالبلاغه نیز اغتراب، حضوری قابل اعتنا دارد و دارای ابعاد معنایی گوناگون است. مروری بر نهجالبلاغه، ...
بیشتر
نوستالژی، احساس غم یا شادی هنگام يادآوری گذشته است که این احساس، ارتباطي نزديک با اغتراب سیاسی، اجتماعي و اخلاقی دارد. مفهوم اغتراب نیز با اندیشه، احساس و رفتار آدمی درآمیخته و در بسیاری از حوزه‌های فکری و آثار بروز یافته است. در نهجالبلاغه نیز اغتراب، حضوری قابل اعتنا دارد و دارای ابعاد معنایی گوناگون است. مروری بر نهجالبلاغه، بيانگر انعكاس حس غربت امام (ع) به خاطر رخدادهای جامعۀ پيرامـونش است. پژوهش حاضر سعی دارد تا به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نوستالژی در نهجالبلاغه و سپس به ارتباط آن با اغتراب، بپردازد و به اين سؤال پاسخ دهد كه رابطۀ نوستالژی با انواع اغتراب چیست؟ و پدیدۀ اغتراب در نهجالبلاغه چگونه منعكس شده است؟ به نظر میرسد که اغتراب پديدهای است كه باعث نوستالژی مي‌شود. نوستالژی تقاضای اتصال و اغتراب تقاضای انفصال است و انگيزشهای فردی، اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی در ایجاد این حس مؤثر است. يافتههای پژوهش بيانگر آن است که حس اغتراب در آثار امام نمود بالایی دارد و غربت اجتماعی، غربت سیاسی، و دینی بيشتر از ساير جنبهها است. احساس تنهایی در جامعه، و نفرت از حاکمان از مهمترین عوامل بروز این احساس به شمار میرود. تأثیرپذیری امام (ع) از شرایط محیطی و ویژگیهای خاص شخصیتی در بروز عناصر نوستالژیک در نهجالبلاغه، از مهمترین نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر به شمار میرود.
