با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی مطالعات نهج البلاغه ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دكتری علوم قران وحدیث، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استاد گروه علوم قرآن وحدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه علوم قرآن وحدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

باورمندی به وجود بهشت و دوزخ از اعتقادات همه ادیان است، یک پنجم آیات قران به زندگی در جهان دیگر اشاره دارد و انسان پس از مرگ با توجه به اعمال دنیوی خود در یکی از این دو مکان به حیات ابدی خود ادامه خواهد داد . در این مقاله به بررسی مفهوم مکانهای دوزخ و اوصاف دوزخیان در قرآن و نهج البلاغه و تاثیر بیان آن بر زندگی دنیوی و تربیت انسانها می‌پردازیم. این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سوال است که چه اوصافی باعث شد جهنمیان در دوزخ گرفتار شوند ؟ و چگونه میتوان از سرنوشت آنها برای رسیدن به سعادت و کمال عبرت گرفت ؟ روش تحقیق این نوشتار توصیفی - تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. نتیجه این مطالعه نشان میدهد که قرآن کریم و نهج البلاغه تصویري از مکان های دوزخ و اوصاف زندگی دوزخیان ارائه میدهد و کافران و گناهکاران را از این عذابها بر حذر می دارد . برای توصیف جهنمیان در ابتدا باید زندگیشان در این دنیا مورد مطالعه قرار گیرد. زیرا سرنوشت انسان در آخرت با نیات ، گفتار و اعمال او در این دنیا رقم می خورد . با تفکر در جایگاه و اوصاف جهنمیان در قران و نهج البلاغه بهترین الگوی تربیتی برای رسیدن به هدف والای خلقت که طبق آیات رحمت الهی است ، یاد مرگ ، عبادت خدا ، اقامه نماز و دوری از دنیا پرستی می باشد .

کلیدواژه‌ها

القرآن الكریم
نهج‌البلاغه، إعداد الشريف الرضي (د. تأ). تصحیح صبحي صالح. قم: موسسة دار الهجرة.
ابن أبي الحدید المعتزلي، عبد الحميد بن هبة الله (۱٤۰٤هـ.ق). «شرح نهج‌البلاغة لابن أبي الحدید». قم: كتابخانه آية الله مرعشي نجفي.
ابن فارس زكریا، أبو الحسین أحمد (۱٤۰٤هـ.ق). «معجم مقاییس اللغة». تحقیق: عبد السلام محمد هارون. مكتبة الإعلام الإسلامي.
جوادي آملي، عبد الله، (۱۳۸۱هـ.ش). «معاد در قرآن». قم: نشر أسراء. مطبعة أُسوه.
الحویزي، عبد علي بن جمعة (۱۳۸۳هـ.ق). «تفسیر نور الثقلین». ج ۳. المطبعة العلمیة.
الراغب الأصفهاني، أبو القاسم حسین بن محمد بن فضل (۱۳۸٥هـ.ش). «المفردات في غریب القرآن». ترجمة و تحقیق: سیّد غلامرضا خسروي حسیني. الطبعة الثانیة. طهران: انتشارات مرتضوي.
الشوشتري، محمد تقي (۱۳۷٦هـ.ش). «بهج الصباغة في شرح نهج‌البلاغة». ج ۱۲. طهران: نشر امیر كبیر.
 
 
 
شیر زهي، شهاب (۱٤۰۰هـ.ش). «رابطة معاد ومعرفت نفس از دیدگاه علامه حسن‌زاده آملي و نقد بر مباني مكتب تفكیك». حمید اسكندري. مجلة علمي پژوهشي در علوم انساني ومطالعات اجتماعي. ج ۳.، العدد ۲۳.
طباطبائي، محمد حسین (۱۳۷٤هـ.ش). «ترجمة تفسیر المیزان». محمد باقر موسوي همداني. قم: جامعة مدرسين حوزة علمية قم. دفتر انتشارات اسلامي.
معمار كوچه باغ، هادي (۱٤۰۰هـ.ش). «بررسي تطبیقي حقیقت مجازات اخروي از دیدگاه صدر الدین شیرازي وجعفر سبحاني» وآخرون. دو فصلنامة شیعه پژوهي. الدورة ۷. العدد ۲۰. صفحه ۷ ـ ۲۰.
مكارم شیرازي، ناصر (۱۳۸۱هـ.ش). «پیام قرآن». ج ٥ و٦. طهران: دار الكتب الإسلامیة.
_______________ (۱۳۸۷هـ.ش). «پیام امام». ج ۸. قم: انتشارات امام علي بن أبي طالب (ع).
نجفي سوادرودباري، رضوانه (۱٤۰۰هـ.ش). «تحلیل ویژگي‌ها و آثار اخروي اعمال اصحاب المشئمه از منظر قرآن». نهمین كنفرانس بین ‌لمللي پژوهش در روانشناسي. مشاوره و علوم تربیتي.