علمی - پژوهشی
عزت ملاابراهیمی؛ محیا آبیاری قمصری آبیاری قمصری؛ ندا بنی تمیمی
چکیده
چكیدهنهج‌البلاغه، اثری ارزشمند و مقدس است كه تحلیل و بررسی متن این کتاب، از دیدگاه مكتب فرمالیستی، مي‌تواند، جلوه‌ها و زیبایی‌های ظاهری و باطنی آن را آشکار سازد. فرمالیست‌ها به بررسی جنبه‌های شکلی و صوری اثر می‌پردازند و آن را فارغ از بافت‌های تاریخی، اجتماعی، روانی و حواشی متن بررسی می‌کند. نگارندگان در این پژوهش به روشي توصيفي ...
بیشتر
چكیدهنهج‌البلاغه، اثری ارزشمند و مقدس است كه تحلیل و بررسی متن این کتاب، از دیدگاه مكتب فرمالیستی، مي‌تواند، جلوه‌ها و زیبایی‌های ظاهری و باطنی آن را آشکار سازد. فرمالیست‌ها به بررسی جنبه‌های شکلی و صوری اثر می‌پردازند و آن را فارغ از بافت‌های تاریخی، اجتماعی، روانی و حواشی متن بررسی می‌کند. نگارندگان در این پژوهش به روشي توصيفي تحليلي و با تكيه بر مؤلفههای نقد فرمالیستي، به تحلیل و بررسی خطبه شانزدهم نهج‌البلاغه، پرداختهاند. این هدف از طریق بررسی و تحلیل بافت اثر ادبی و عناصر تشکیلدهندۀ آن یعنی صامتها و مصوّتها، هجاها، صور خیال، استعارهها، سجعها و... صورت گرفته است. از یافتههای تحقیق اینگونه استنباط می‌شود که حضرت برای خلق چنین اثری تنها به محتوای متن توجه نداشتهاند، بلکه روساخت و فرم آن نیز برای ایشان اهمیت داشته است. مولف با آراستن فرم اثر به انواع شگردهای هنری و بیانی به آفرینش معناهایی فراتر از معانی قاموسی واژگان دست زده است.
علمی - پژوهشی
حسین حدیدی
چکیده
خانواده يكي از مهم‌ترين بنيان‌های اجتماعی جامعه است كه در آموزه‌های دينی به اهميّت و نقش آن در تعالی فردی و اجتماعی تأكيد شده است. توجه به خانواده و تعالی آن، توجه به آينده دنيوی و اخروی اعضای خانواده است. در رابطه با خانواده آسيب‌هايی وجود دارد كه می‌تواند بنيان خانواده را سست و مسير تعالی اعضای آن را منحرف نمايد؛ بر همين اساس توجه ...
بیشتر
خانواده يكي از مهم‌ترين بنيان‌های اجتماعی جامعه است كه در آموزه‌های دينی به اهميّت و نقش آن در تعالی فردی و اجتماعی تأكيد شده است. توجه به خانواده و تعالی آن، توجه به آينده دنيوی و اخروی اعضای خانواده است. در رابطه با خانواده آسيب‌هايی وجود دارد كه می‌تواند بنيان خانواده را سست و مسير تعالی اعضای آن را منحرف نمايد؛ بر همين اساس توجه به اين بنيان اجتماعی و حفاظت از آن در مقابل آسيب‌های احتمالی حائز اهميّت است. پژوهش حاضر با روش توصيفی تحليلی بر مبنای نهج‌البلاغه، ضمن توجه به جايگاه خانواده در سبك زندگی و تعالی آن، آسيب‌های تهديدكننده اين مهم را در سه بعد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مورد مداقّه قرار داده و در اين باره ضمن توجه به اين آسيب‌ها به راهكارهای مقابله با آنها از منظر نهج‌البلاغه اشاره نموده است. نتيجه آن كه توجه به اين آسيب‌ها و مقابله با آنها دو نتيجه سلبی و ايجابی به همراه دارد؛ در نتيجه سلبی شناسايی اين آسيب‌ها موجبات تنزيه خانواده از آنها می‌شود، همچنان كه در رويكرد ايجابی توجه به راهكارهای مقابله با آسيب‌ها به تعالی خانواده در ابعاد پيش گفته كمک می‌نمايد.کلیدواژه‌ها: امام علي(ع)، نهج‌البلاغه، بنیان خانواده، آسيب‌های خانواده، آسیب‌های اقتصادی، آسیب‌های اجتماعی، آسیب‌های فرهنگی.
علمی - پژوهشی
حبیب کشاورز؛ مسعود سلماني حقیقی
چکیده
نشانه - معناشناسی یکی از مباحث نو در نقد ادبی است که در تجزیه و تحلیل انواع متون و فهم چگونگی تولید و دریافت معنا کاربرد بسیاری دارد. امروزه نشانه- معناشناسی حوزه‌هایی فراتر از نشانه‌شناسی کلاسیک و ساخت‌گرا را در برمی‌گیرد. در این دانش نو، ثبوت معنایی و انجماد نشانه‌ها جای خود را به نشانه‌های سیال، متکثر و پویا می‌دهند متن نهج‌البلاغه ...
بیشتر
نشانه - معناشناسی یکی از مباحث نو در نقد ادبی است که در تجزیه و تحلیل انواع متون و فهم چگونگی تولید و دریافت معنا کاربرد بسیاری دارد. امروزه نشانه- معناشناسی حوزه‌هایی فراتر از نشانه‌شناسی کلاسیک و ساخت‌گرا را در برمی‌گیرد. در این دانش نو، ثبوت معنایی و انجماد نشانه‌ها جای خود را به نشانه‌های سیال، متکثر و پویا می‌دهند متن نهج‌البلاغه والاترين گزينه ادبي از گفتمان امام علي (ع) است که بر سطوح مختلف و با ساختارهای زبانی متفاوت شکل گرفته است. این خطبه علیرغم حجم کوتاه آن اما به دلیل به دارا بودن عناصر زبانی و ادبی و نیز برخورداری از لایه‌های مفهومی و موقعیت خاص آن، قابلیت این را دارد تا با رویکرد نشانه معناشناسی و در بعد حسی - ادراکی گفتمان بررسی شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، چگونگی شکل‌گیری نظام گفتمانی در خطبه حکمیت بر پایه حواس به کمک بُعد حسی– ادراکی، بررسی و نشان داده شد چگونه حواس مبنای اصلی شکل‌گیری گفتمان می‌شود، سپس این بعد از گفتمان در ترجمه‌های استادولی، جعفری و دشتی ارزیابی شد تا صحت و نقص ترجمۀ نشانه - معناهای حسی در دالان ترجمه مذکور برای رسیدن به راهروی معنایی، مشخص شود. گفتمان حاکم در این خطبه از نوع گفتمان‌های رایج، سطح آگاهی و عمل مردم و گروهای موافق و مخالف نظامی سیاسی است که گفتمان انتقادی نامیده می‌شود. برخی از نشانه‌های معنایی این خطبه به عنوان دال مرکزی و گلوگاه اصلی گفتمان به شمار می‌رود و سایر نشانه‌ها به عنوان دال‌های شناور حول این نشانه‌ها می‌چرخند.
علمی - پژوهشی
سيد محمد موسوی بفروئي؛ احمد زارع زرديني؛ حسن زارعي محمودآبادي زارعي محمودآبادي؛ فاطمة اثني عشري
چکیده
مسئله پژوهش حاضر، استخراج مبانی سیاست‌ورزی امام علی علیه السلام در نامۀ ٦ نهج‌البلاغه که خطاب به معاویه است با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سطوح سه گانه توصیفی، تفسیری و تبیینی است. هدف این پژوهش ایجاد خوانش جدیدی نسبت به متون دینی است. یافتهها نشان میدهد در سطح توصیف، نامه نشانگر تمایلات سیاسی امام علی (ع) در ...
بیشتر
مسئله پژوهش حاضر، استخراج مبانی سیاست‌ورزی امام علی علیه السلام در نامۀ ٦ نهج‌البلاغه که خطاب به معاویه است با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سطوح سه گانه توصیفی، تفسیری و تبیینی است. هدف این پژوهش ایجاد خوانش جدیدی نسبت به متون دینی است. یافتهها نشان میدهد در سطح توصیف، نامه نشانگر تمایلات سیاسی امام علی (ع) در تأیید حقانیت و مشروعیت سیاسی خود برای حکومت بودهاست، در مرحله تفسیر، با بررسی بافت موقعیتی و بینامتنیت عوامل مؤثر بر شکل‌گیری متن نامه، مانند: شرایط زمانی، مکانی و تأثیر محیط سیاسی و اجتماعی جامعه نشان داده شده است، در مرحله تبیین با بررسی ایدئولوژی و هِژمُونی در عبارات، قدرت و اقتدار امام (ع) برای بیان اهداف سیاسی نشان داده شده است. آخرین مرحله نیز اندیشههای سیاسی و اجتماعی امام که برگرفته از این سه مراحل هستند مانند: معیار انتخاب خلیفه و تطابق انتخاب خودش با آن معیار استخراج شده است.
علمی - پژوهشی
رحمت‌الله عبدالله‌زاده آراني
چکیده
نامه ۳۱ نهج‌البلاغه که امام علی (ع) آن را پس از گذراندن دوران سخت در بازگشت از جنگ صفین در سرزمین حاضرین برای فرزندش امام حسن (ع) نگاشت از گنجینه‌های پربار علوی است که حاصل تجارب دوران پر فراز و نشیب حیات دینی و اجتماعی- سیاسی آن حضرت (ع) است. فرازی از این نامه گران‌سنگ بیانگر نگرش وی به دنیا و بهره‌مندی از مواهب و رزق الهی است که جهان ...
بیشتر
نامه ۳۱ نهج‌البلاغه که امام علی (ع) آن را پس از گذراندن دوران سخت در بازگشت از جنگ صفین در سرزمین حاضرین برای فرزندش امام حسن (ع) نگاشت از گنجینه‌های پربار علوی است که حاصل تجارب دوران پر فراز و نشیب حیات دینی و اجتماعی- سیاسی آن حضرت (ع) است. فرازی از این نامه گران‌سنگ بیانگر نگرش وی به دنیا و بهره‌مندی از مواهب و رزق الهی است که جهان بینی توحیدی را در نگاه او به دنیا و زهد حقیقی در قالب تعابیری برخوردار از اوج فصاحت و بلاغت ترسیم می‌کند. رابطه انسان و دنیا در این نگرش به گونه‌ای است که انسان ضمن برخورداری از رزق - بلکه بالاتر از آن فضل الهی- از دنیازدگی و دنیاپرستی به دور مانَد و به کرامت انسانی در سایه اعراض از تمایلات نفسانی دست یابد. در این پژوهش با بیان ابعاد این نگرش در نامه یادشده و تطبیق آن با شواهدی از آیات قرآن، اندیشه توحیدی آن حضرت به ویژه در توحید افعالی که برخاسته از عمق نگاه وی به معارف قرآنی است، تبیین می‌شود.گفتمان انحصار رازقیت در خداوند در عین تلاش انسان برای کسب روزی و بهره‌مندی از رزق و فضل الهی در این نامه به گونه‌ای ترسیم شده که ضمن پاسداشت توحید افعالی جایگاه آدمی در کسب معاش در عین حفظ ارزش‌ها و کرامت‌های انسانی به شکلی بارز جلوه می‌نماید. در این زمینه از روایات پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) نیز در جای جای بحث بهره‌گیری شده است.
علمی - پژوهشی
علیرضا دل افکار؛ احمد اکبرزاده
چکیده
یکی از مباحث مهم در حوزه‌ی اقتصاد، بحث دخالت دولت در مقررات‌گذاری و نظارت بر بازار است که با دو دیدگاه عمده جواز و منع همراه است. دیدگاه نفع عمومی، در حالت شکست بازار به‌واسطه عواملی همچون انحصار، این دخالت را توجیه کرده و دولت را موظف به مداخله می‌کند. در متون فقهی ذیل عناوین «احتکار» و «تسعیر» بحث مداخله دولت در بازار ...
بیشتر
یکی از مباحث مهم در حوزه‌ی اقتصاد، بحث دخالت دولت در مقررات‌گذاری و نظارت بر بازار است که با دو دیدگاه عمده جواز و منع همراه است. دیدگاه نفع عمومی، در حالت شکست بازار به‌واسطه عواملی همچون انحصار، این دخالت را توجیه کرده و دولت را موظف به مداخله می‌کند. در متون فقهی ذیل عناوین «احتکار» و «تسعیر» بحث مداخله دولت در بازار مطرحشده است و فقها بهتبع از روایات وارده در این خصوص و علیرغم داشتن نظرات متفاوت در خصوص جواز دولت در قیمتگذاری، در حالت شکست بازار و عدم کارایی آن، عمومًا قائل به جواز مداخله دولت هستند. اين مقاله میکوشد تا با رويکرد میانرشتهای بین دو حوزه معرفتي اقتصاد و فقه، موضوع موردبحث را از منظر نهج‌البلاغه بهعنوان یک منبع روایی معتبر موردبررسی قرار داده و نشان دهد که در صورت شکست بازار، حضرت علی علیهالسلام جهت تحقق نفع عمومی در بستر عدالت توازنی، دولت را مکلف به مقررات گذاری و نظارت بر بازار می‌نماید.
علمی - پژوهشی
محمود کریمی بنادکوکی؛ زهرا خیراللهی؛ هومن متین نیکو
چکیده
امامت از شاخصترین موضوعات قرآنی و معرفت امام از مهمترین تعالیم نبوی است. نحوۀ تلقّی از علم امام، تأثیر بهسزایی در امامشناسی دارد. هرچند میان دانشمندان اسلامی، در بعضی حوزههای علم امام، همانند مرجعیّت در امور دینی، اتّفاق نظر وجود دارد امّا در برخی موضوعات، همچون کیفیت علم، آگاهی به ضمائر مردمان و چگونگی علم امام به ...
بیشتر
امامت از شاخصترین موضوعات قرآنی و معرفت امام از مهمترین تعالیم نبوی است. نحوۀ تلقّی از علم امام، تأثیر بهسزایی در امامشناسی دارد. هرچند میان دانشمندان اسلامی، در بعضی حوزههای علم امام، همانند مرجعیّت در امور دینی، اتّفاق نظر وجود دارد امّا در برخی موضوعات، همچون کیفیت علم، آگاهی به ضمائر مردمان و چگونگی علم امام به مسائل و حوادثزمانه، اختلافنظر دیده می‌شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، درصدد است به سوالات زیر پاسخ دهد: 1. از منظر نهج‌البلاغه علم امام بر چندگونه است و از چه منابعی اخذ می‌شود؟ 2. علت اختلاف اصلی علمای شیعه در تحلیل موضوع علم امام چیست؟ 3. بر اساس آموزه‌های نهج‌البلاغه، قلمرو علم امام چیست و چه ابعادی را شامل می‌شود؟ تحلیل دقیق فرمایشات امام(ع) در نهج‌البلاغه نشان میدهد که «قرآن»، «تکلّم خداوند» و «رسول خدا (ص)»، منابعِ حضوریِ علم و مختصّ امام هستند؛ امّا «بصیرت»، منبع علمِ حصولی و مشترک میان امام و سایر افراد بوده و امام در تحلیل اوضاع و فتنه های زمانه بر آن تکیه دارد. بنابراین علم امام هم حضوری است و هم حصولی؛ علّت اصلی اختلاف علما دربارۀ علم امام، همین عدم توجه به تفاوتِ منابعِ علم امام در حوزههای گوناگون است. قلمرو علم امام، امور مربوط به دین (اعتقادات، احکام و تفسیر قرآن)، ضمائر افراد و احوال جوامع، طبیعیات و نظام آفرینش، حوادث گذشته و آینده، و اوضاع اجتماعی و سیاسی زمانه را شامل می‌شود. علم امام، منابع علم امام، گونهشناسی علم امام، ابعاد علم امام، نهج‌البلاغه.
علمی - پژوهشی
آذر زارعي؛ ولي اله حسومي؛ محمدرضا عامری؛ سیداحمد عقیلی
چکیده
هنجارشکنی به معنای خروج از زبان معیار و هنجار، از مفاهیم بنیادین در حوزه سبک شناسی است. کاربرد این ویژگی در کلام حضرت علی (ع) تمایز خاصی به کلام ایشان بخشیده است. نوشتار حاضر با هدف نشان دادن این تمایز، به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی هنجارشکنی در کلام حضرت پرداخته است. سؤال اصلی این است که خروج از زبان معیار و هنجار در کلام حضرت چگونه ...
بیشتر
هنجارشکنی به معنای خروج از زبان معیار و هنجار، از مفاهیم بنیادین در حوزه سبک شناسی است. کاربرد این ویژگی در کلام حضرت علی (ع) تمایز خاصی به کلام ایشان بخشیده است. نوشتار حاضر با هدف نشان دادن این تمایز، به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی هنجارشکنی در کلام حضرت پرداخته است. سؤال اصلی این است که خروج از زبان معیار و هنجار در کلام حضرت چگونه انجام گرفته است؟ طبق بررسی انجام گرفته در نهج‌البلاغه، امام علی (ع) با بهره‌گیری از ظرفیتهای مختلف زبان عربی، برجستگی خاصی به کلام خود داده و از این طریق معارف فراعرفی را به خواننده منتقل کرده است. تغییر در دلالت و نقش عناصر زبانی، ساخت واژگان جدید، ساخت تصاویر تازه از عناصر مختلف در قالبهای متعدد از جمله نماد و... شیوههای حضرت برای خروج از زبان هنجار و خلق متنی فراهنجار است. وجود این ویژگیها فرآیند خوانش نهج‌البلاغه را کند کرده، و خواننده را به تأمل و درنگ وا داشته و واکنشی هدفمند و مؤثر در او ایجاد می‌کند.
علمی - پژوهشی
عباس بخشنده بالی
چکیده
با پیشرفت بشر در علوم تجربی، آسیب‌های زیست‌محیطی نیز سیر صعودی به خود گرفته که گاهی به عنوان «بحران محیط زیست» یاد می‌شود. این آسیب‌ها نه تنها کشورهای مدرن را با خطرهایی مواجه کرده بلکه کشورهای در حال توسعه و عقب‌افتاده را نیز تحت تأثیر قرار داده است. یکی از نظریه‌پردازان حوزه بحران‌های محیط زیست لین وایت استاد تاریخ قرون ...
بیشتر
با پیشرفت بشر در علوم تجربی، آسیب‌های زیست‌محیطی نیز سیر صعودی به خود گرفته که گاهی به عنوان «بحران محیط زیست» یاد می‌شود. این آسیب‌ها نه تنها کشورهای مدرن را با خطرهایی مواجه کرده بلکه کشورهای در حال توسعه و عقب‌افتاده را نیز تحت تأثیر قرار داده است. یکی از نظریه‌پردازان حوزه بحران‌های محیط زیست لین وایت استاد تاریخ قرون وسطی در دانشگاههای پرینستون، استنفورد و کالیفرنیاست. وی به آموزه‌های مسیحی و یهودی به عنوان عامل این آسیب‌ها تأکید نمود. دلیل وی که دیدگاه ادیان درباره «کرامت و شرافت انسان در آفرینش» است، علاوه بر دین مسیحیت، ادیان توحیدی دیگر را نیز در بر میگیرد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای از منظر مبانی اعتقادی -کلامی نهج‌البلاغه به نقد این دیدگاه میپردازد. یافتههای این نوشتار حاکی از آن است که وجود برخی مبانی علم کلام در نهج‌البلاغه دلیلی بر تعادل در باورها و رفتارهای انسان و عدم آسیب به محیط زیست و نگهداری آنهاست. برخی از مهمترین مبانی عبارتاند از: نگرش خداباورانه، جهان به عنوان نشانه‌های الهی، مسئؤلیّت و تکلیف انسان، باور به زندگی پس از مرگ و وجود دستوراتی درباره حفظ محیط زیست.
علمی - پژوهشی
محمود واعظی
چکیده
گردشگری که در اصطلاح قرآنی با واژه های سیر و سیاحت مورد استفاده قرار گرفته است، امری است ستوده و ممدوح به شرطی که به صورت هدفمند و در چارچوب کمال انسانی باشد. امام علی ع به عنوان مفسر قرآن کریم بیانات ارزشمندی در ترویج و توسعه گردشگری داشته‌اند که این قلم تلاش بر گردآوری آن دارد. امام ع نه تنها به سیرو سیاحت و امر گردشگری اهتمام داشتند ...
بیشتر
گردشگری که در اصطلاح قرآنی با واژه های سیر و سیاحت مورد استفاده قرار گرفته است، امری است ستوده و ممدوح به شرطی که به صورت هدفمند و در چارچوب کمال انسانی باشد. امام علی ع به عنوان مفسر قرآن کریم بیانات ارزشمندی در ترویج و توسعه گردشگری داشته‌اند که این قلم تلاش بر گردآوری آن دارد. امام ع نه تنها به سیرو سیاحت و امر گردشگری اهتمام داشتند و پیوسته دیگران را به کاوش و گردش هدفمند و عبرت آمیز فرا میخواندند بلکه این سیره در وجود ایشان به سطحی رسید که رسول اکرم(ص) ایشان را به عنوان سیاح امت اسلام معرفی فرمودند. فلسفه و چرایی گردشگری بر اساس بیان امام ع همان بصیرتیابی و افزایش معرفت است که در کلمات متعددی به آن اشاره فرمودهاند. عبرتآموزی، تنبه، تقرب به خدا، برطرف شدن غم و اندوه، شناخت هرچه بیشتر، گسترش فرهنگ دینی بیداری و وحدت و همبستگی، صحت و سلامتی و نشاط رونق اقتصادی از جمله دستاوردهایی است که این همه در کتاب بیداری و جامعهسازِ نهج‌البلاغه شریف با عبارات و مضامین بلند، روان و عمیق دیده می‌شود. در این مختصر بر آنیم تا با تکیه بر آرای نورانی امیر بیان امیرالمومین ع ابعاد مختلف گردشگری دینی را تبیین کنیم.
علمی - پژوهشی
مهدی مردانی گلستانی
چکیده
نهج البلاغه یکی از کتب حدیثی شیعه است که از آغاز تألیف تاکنون مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار داشته است. با این همه، به خاطر برخی شبههافکنیهای مخالفان و نیز بعضی کاستیهای سندی و متنی با تشکیک در انتساب مواجه گردیده است. پژوهش حاضر کوشیده است تا با تبیین روشهای اعتبارسنجی که بر پایه سه محورِ سند، منبع و متن استوار است، ...
بیشتر
نهج البلاغه یکی از کتب حدیثی شیعه است که از آغاز تألیف تاکنون مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار داشته است. با این همه، به خاطر برخی شبههافکنیهای مخالفان و نیز بعضی کاستیهای سندی و متنی با تشکیک در انتساب مواجه گردیده است. پژوهش حاضر کوشیده است تا با تبیین روشهای اعتبارسنجی که بر پایه سه محورِ سند، منبع و متن استوار است، انتساب نهج‌البلاغه به امیرالمومنین(ع) را ارزیابی نماید. برای این منظور، با رویکردی انتقادی روشهای پیشین را بررسی و در خلال ارزیابی آنها به ارائه رهیافتهایی نوین پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که بازیابی اَسناد نهج‌البلاغه، مصدرشناسی، مؤلفشناسی، سبکشناسی و علوّ مضمون، پنج روشی است که در کنار هم، اعتبار نهج‌البلاغه را اثبات و بر درستی انتساب آن به امیرالمومنین(ع) صحّه میگذارند. در این میان، دو روش بازیابی اسناد نهج‌البلاغه و سبکشناسی نهج‌البلاغه، کارکرد اعتبارشناسانه بیشتری داشته و محدودیت آنها در احراز اعتبار نهج‌البلاغه کمتر است.
علمی - پژوهشی
Maryam Jalilian
چکیده
انسجام از مهمترین مباحثی است که در حیطهی زبانشناسی متن مورد بررسی قرار میگیرد. اگرچه تعریف دقیقی از انسجام ارائه نشده است، اما به طور کلی بر پیوستگی متن در سطح ساختاری دلالت دارد و بر پایه عناصر دستوری و واژگانی شکل میگیرد. نهج‌البلاغه به عنوان کتابی متمایز و منحصر به فرد در سبک، حائز اهمیت فراوان است. از این رو پژوهش ...
بیشتر
انسجام از مهمترین مباحثی است که در حیطهی زبانشناسی متن مورد بررسی قرار میگیرد. اگرچه تعریف دقیقی از انسجام ارائه نشده است، اما به طور کلی بر پیوستگی متن در سطح ساختاری دلالت دارد و بر پایه عناصر دستوری و واژگانی شکل میگیرد. نهج‌البلاغه به عنوان کتابی متمایز و منحصر به فرد در سبک، حائز اهمیت فراوان است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی انسجام و مهمترین ویژگیهای آن در نامهای میپردازد، که امام علی (ع) خطاب به معاویه و در پاسخ به او نگاشته است، و شریف رضی آن را در زمرهی بهترین نامهها میداند. دستیابی به این امر با استفاده از رویکرد تحلیلی و آماری و در چارچوب نظریه «مایکل هالیدی» و «رقيه حسن»، و با استخراج مهمترین عناصر انسجام در سطح زبانی در نامه مورد نظر انجام گرفته است. از نتایج پژوهش حاضر اینکه پیوستگی اجزاء و واحدهای زبانی، به متن نوع خاصی از انسجام میبخشد که شامل انواع مختلف انسجام دستوری از جمله ارجاع به ضمیر و به ویژه ضمایر حاضر (مخاطب و متکلم) و ادوات ربط، همچنین انسجام واژگانی می‌شود، که بیشتر شامل تضاد و توازی و انواع تکرار مانند تکرار لفظ و تکرار اشتقاقی است.
