نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
چکیده
سبکشناسی لایه‌ای یکی از شاخه‌های تخصصی زبان‌شناسی است که در نقد و ارزیابی انواع متون کاربرد دارد و از عناصر آوایی، نحوی، بلاغی، واژگانی و ایدئولوژیک برای تعیین معنای یک اثر ادبی استفاده می‌کند. سپس با واکاوی دقیق این عناصر، به بیان اندیشه‌ها و احساسات درونی نویسنده پرداخته و از معانی گنجانده شده در متن پرده برمی‌دارد. از جمله متون درخور بررسی و تحلیل سبکشناسی لایه‌ای، کتاب ارزشمند نهج‌البلاغه است. از این رو، پژوهش حاضر با بهره‌گیری از مبانی سبکشناسی لايه‌ای و با روش توصیفی - تحلیلی به واکاوی خطبة 180 نهج‌البلاغه می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که آهنگ خطبه در سطح آوایی، نمایانگر فریاد خشم و توبیخ حضرت علی (ع) است که در تمام خطبه طنین‌انداز می‌شود. در لایه نحوی، استفاده از جملات فعلیه، اسمیه، جملات استفهامی و ضمایر متصل به بروز سست‌عنصری و جهالت کوفیان اشاره دارد. همچنین، در لایه بلاغی، به‌کارگیری مناسب کنایه، مجاز، استعاره و تضاد به‌خوبی مفهوم نکوهش کوفیان را به دلیل بی‌وفایی، تفرقه و عدم اطاعت از امام زمانشان منعکس می‌کند. انتخاب واژگان در محورهای هم‌نشینی و جانشینی نیز با این مفهوم هماهنگ است. در نهایت، لایه ایدئولوژیک خطبه، اندیشه امام را در راستای بیداری و آگاهی کوفیان از جهلشان بازگو می‌کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)