نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلف
أستاذ مساعد في قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة بیام نور، طهران، إيران
المستخلص
یعدّ لفظ الاسلام ومشتقاته من أهم الکلمات التی وردت فی الشعر الجاهلی وفی القرآن الکریم وفی نهج البلاغة، حیث تناول کل من المصادر الثلاثة اللفظَ ومشتقاته بمعان قد تشترک استعمالها فی المصادر الثلاثة وقد تختلف. حاولت الباحثة خلال السطور التی بین أیدیکم أن تسلط الضوء على جذر "سلم" ومختلف مشتقّاته عبر المنهج الوصفی التحلیلیّ وأن توضّح دلالة الکلمة ومشتقاتها فی المصادر الثلاثة المذکورة مسجّلة ما طرأ علیها من تغیّر دلالیّ. تفید نتائج الدراسة أنّ جذر سلم فی العصر الجاهلی کان له دلالة مادّیّة، بینما اتّصفت هذه الدلالة فی القرآن الکریم ونهج البلاغة – فضلا عن الدلالة المادیة- بدلالات دینیة سلّطت الباحثة علیها الضوء خلال المقالة، منها کلمة الإسلام بمعنى ذلک الدین الجامع الذی أتی به الأنبیاء کلهم منذ خلق آدم إلى دین الخاتم محمد المصطفى، ثم بمعنى التسلیم المطلق لأمر الله تبارک وتعالى، ذلک التسلیم الذی یسری فی کافة الکائنات الحیّة وغیر الحیّة، فهی لاتخطو عمّا خطّط لها الله تبارک وتعالى منذ أن خلقها وهی لاتتعدّى ما عیّنت لها قید أنملة وغیر ذلک من المعانی الأخرى التی بیّنتها الباحثة قدر استطاعتها.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تغییرات معنایی واژه اسلام و مشتقات آن در نهج‌البلاغه در مقایسه با شعر جاهلی و قرآن
المؤلف [Persian]
- لیلی اصل رکن ابادی
استادیار رشته زبان و ادبیات عرب دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
المستخلص [Persian]
كلمه اسلام و مشتقات آن از مهم‌ترين كلماتی است كه در شعر جاهليت، قرآن كريم و نهج البلاغه وارد شده است. به نحوی كه هريک از سه منبع مذكور برای اين كلمه و مشتقات آن معانی متفاوت يا مشتركی بيان كرده‌اند. محقق سعی كرده است از طريق سطرهای پيش روی شما ريشه كلمه سلم و مشتقات مختلف آن را با روش توصيفی – تحليلی روشن كند و معنای كلمه سلم و مشتقات آن را در سه منبع مذكور روشن نموده و تغيير معنايی موجود در آن را ثبت نمايد. نتايج مطالعه نشان می‌دهد كه ريشه كلمه سلم در دوران قبل از اسلام از منظر مادی مورد اهميت بوده است. اين اهميت در قرآن كريم و نهج‌البلاغه - علاوه بر اهميت مادی- با دلالت‌های مذهبی مشخص شده است كه محقق در طی تأليف مقاله آن را روشن كرده است. از جمله كلمه اسلام به معنای آن دين كاملی است كه همه پيامبران از زمان خلقت آدم تا محمد مصطفی آورده‌اند. سپس به معنای تسليم مطلق در برابر اراده خداوند تبارک و تعالی آن نوع تسليمی كه برای همه موجودات زنده و غيرزنده صدق می‌كند آورده شده است و اين فراتر از آن چيزی نيست كه خداوند تبارک و تعالی از زمانی كه چيزی را خلق كرده برايش هدف‌گذاری كرده و فراتر از آن چيزی نيست كه در سرانگشت هدف‌گذاری شده است و معناهای ديگری كه محقق تا جايی كه توانسته به بيان آن پرداخته است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- : نهج البلاغه
- شعر جاهلیت
- قرآن کریم
- امام علی (علیه السلام)
- دگرگونی معنایی
)