نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية

المؤلفون

1 دکتوراه فی علوم القرآن والحدیث، ایران

2 طالب دکتوراه فی علوم ومعارف نهج البلاغة، جامعة القرآن والحدیث بقم، ایران

المستخلص

ینصح الإمام علی (ع) بتجنب الکریم الجائع واللئیم الشبعان فی الحکمة ٤۹ من نهج‌البلاغة للوهلة الأولى، تحیط بسبب هذا التحذیر، وخاصة بالنسبة للفرد الکریم، هالة من الغموض. لأن فضائل الکریم تتطلب منا أن نتوقع عکس ذلک فی مثل هذا الموقف. وفی حالة الشخص اللئیم، وعلى الرغم من أنه أقل غموضًا، فإنه بحاجة للتبریر. بشکل عام، هناک استخدامان، حقیقی وافتراضی لجوع الشخص الکریم. وخلال هذه الدراسة، واستنادًا إلى الأسباب اللغویة والأدبیة والعقلیة والنقلیة، رُفض الاستخدام الحقیقی لجوع الکریم وحظی استخدامه الافتراضی بالتأیید. ویجدر بالذکر أن المعنى الأصلی لهذه الحکمة لم یتوضح بالاستعمال الافتراضی الذی یتطابق مع عرف العرب بالبحث عنها فی المعاجم والشعر والأمثال. لکن یتضح من الروایات أن جوع الکریم فی الروایات هو موقف تعرض فیه للإهانة والتحقیر والذل مما أدى إلى تدنی مکانته عن قصد. وبطبیعة الحال، فإن تصرفه الشدید فی مثل هذا الموقف هو نتیجة لکیفیة تفاعل الآخرین معه بشکل غیر لائق، وإلا فإن سلوک الکریم نفسه بعید عن العنف والحدة. لکن شبع اللئیم یستعمل بالمعنى الحقیقی والافتراضی. مع توضیح أن هذا التحذیر یجب أن یؤخذ فی الاعتبار فی جمیع الأوقات فیما یتعلق بالصفات التی یتسم بها اللئیم، ولکن فی ظروف الشبع والسلطة، یصبح الأمر أکثر ضرورة.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

A Study of the Meaning of Avoiding the Hungry Generous and Full Evil (Wisdom 49 of Nahj al-Balaghah

المؤلفون [Persian]

  • Mehdi Mardani Golestani 1
  • Mohammad Joudaki 2

1 PhD. of Quranic and Hadith Sciences, Iran

2 PhD student in the field of science and education of Nahj al-Balaghah, Quran and Hadith University of Qom, Iran

المستخلص [Persian]

According to the wisdom 49 of Nahj al-Balaghah, it is severely advised to avoid of the attack of the hungry generous and full evil people. First, the cause of this warning is not clear, especially concerning the generous persons; for the virtues of generous people require a vice versa reflection in such a situation. In the case of evils, the issue, although less ambiguous, does not require justification. In general, the hunger of a generous is a matter of two real and virtual uses: According to the present study, based on lexical, literary, rational and narrative reasons, the real application of a hunger generous is rejected and the virtual application is confirmed; i.e. the main meaning of this wisdom was not well understood by a search in words, poetry and the like, with virtual application in accordance with the Arab custom. However, it was clear through the narratives that in the language of hadith, the hunger of a generous is a situation that led him to be in that state by insulting and humiliating him, deliberately degrading his state. Of course, his stubborn treat in this case is the result of the inappropriate interaction of others with him; otherwise, generosity by itself is far from violent and harshness. As for the fullness of an evil person, it can be carried either in real or in the virtual sense; i.e. the attention to this warning should be taken into account in the light of the characteristics that we have in mind about these persons, but in the state of their fullness and power, it becomes more urgent.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • Wisdom 49 of Nahj al-Balaghah
  • Sawlat
  • Hungry Generous
  • Full Evil
نهج البلاغة.
آقاجمال خوانسارى، محمد بن حسین (۱۳۶۶ش). شرح غررالحکم و درر الکلم‏، جلال‌الدّین ‏حسینى ارموى محدّث، طهران: جامعة طهران.
آقامیرزایى‏، ناهید (۱۳۷۹ش). ترجمة نهج‌البلاغة، طهران: منشورات بهزاد.‏
آیتى‏، عبدالمحمد (۱۳۷۸ش). ترجمة نهج‌البلاغة، طهران: نشر الثقافة الإسلامیة- مؤسسة نهج‌البلاغة.
ابن ابی الحدید، عزّالدین ابوحامد (۱۳۷۵). تجلیات التاریخ فی وصف نهج‌البلاغة، ترجمة محمود مهدوی دامغانی، طهران: دار نی للنشر.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۳۷). شرح نهج‏البلاغة، من تحریر محمد أبوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة مرعشی النجفی العامة.
ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین (۱٤۰٥ق‏). عوالی اللئالی العزیزیّة فی الأحادیث الدینیّة، ‏مصحّح مجتبى عراقى، قم: ‏دارسید الشهداء للنشر‏.
ابن بابویه، محمدبن على‏ (۱٤۱۳ق‏). من لا یحضره الفقیه، ‏من تحریر علی اکبر غفاری، قم: دار النشر الإسلامی.
ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی (۱٤۰٤ق). تحف العقول، من تحریر علی اکبر غفاری، قم: جماعة المدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم‏ (۱٤۱٤ق). لسان العرب‏، مصحح جمال‌الدّین میردامادى، بیروت: دارالفکر.
احمدزاده‏، ناصر (۱۳۷۸). ترجمة نهج البلاغة، طهران: دار اشرفِ للنشر.
اردبیلى‏، حسین ‏بن ‏شرف‏الدّین (د.ت). ترجمة نهج‌البلاغة، قم: دار نشر ثقافة أهل البیت (ع).
ارفع‏، سیدکاظم (۱۳۷۹). ترجمة نهج البلاغه البسیطة، طهران: دار فیض کاشانی للنشر.
الأزدی، محمد بن الحسن بن دُرید (۱٤۳٥ق). جمهرةاللغة، بیروت: دارالکتب العلمیة.
امامی، محمدجعفر؛ آشتیانی، محمدرضا (۱۳۷۵). ترجمة نهج البلاغة، تحت إشرافن اصر مکارم شیرازی، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (ع) للنشر.
انصاری، محمدعلی (۱۳۸۴). ترجمة نهج‌البلاغة، تحریر مهدی أنصاری قمی، قم: معهد الإمام العصر.
انصاریان، حسین (۱۳۷۹). ترجمة نهج‌البلاغة، طهران: منشورات بیام آزادی.‏
انصارى‏ قمى‏، محمدعلى (بلاتا). ترجمه نهج‌البلاغة، طهران: منشورات نوین.
اولیائى‏، سیدنبى‏الدّین (۱۳۷۶). ترجمة نهج‏البلاغه، طهران: منشورات زرین.
بحرانی، میثم بن علی بن میثم (۱۳۶۶). اختیار مصباح السّالکین، من تحریر محمد هادی أمینی، مشهد: مؤسسة القدس الرضوی للبحوث الإسلامیة.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۷۵). شرح نهج‏البلاغة، قم: مکتب نشر الکتاب.
بهشتى‏، محمد (بلاتا). ترجمة‏ نهج‏البلاغه، منشورات ‏شهریور.
بیهقی فرید خراسان، علی بن زید (۱۳۷۷). معارج نهج‏البلاغة، تحریر محمدتقی دانش‌بجوه، قم: مکتبة مرعشی النجفی العامة.
بیهقی کیذری، قطب‌الدّین محمد بن حسین (۱۳۷۵ش). حدائق الحقائق فی شرح نهج‏البلاغة، مصحّح عزیزالله عطاردی، قم: مؤسسة نهج‏البلاغه.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (۱۳۶۶ش). تصنیف غررالحکم و دررالکلم‏، مصحّح مصطفى درایتى، قم:‏ مکتب الدعایة الإسلامیة.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۴۱۰ق). غررالحکم و دررالکلم‏، مصحّح سیدمهدى‏ رجائى، قم: دارالکتاب الإسلامی.
جعفری، سیدمحمدمهدی (۱۳۸۶). نهج‌البلاغة؛ مقتطفات من أقوال وحکم الإمام علی بن أبی طالب (ع)، طهران: معهد الذکر للنشر والبحوث.
جعفری، محمدتقی (۱۳۷۸). نهج‏البلاغه علی (ع)، طهران: دار نشر الثقافة والکرامة الإسلامیة.
حسینى خطیب، ‏سید عبدالزهراء (۱۳۶۷ش). مصادر نهج‏البلاغة و أسانیده‏، بیروت: دارالزّهراء.
حسینی زبیدی، محمدمرتضى (۱۴۱۴ق). ‏تاج العروس من جواهر القاموس، مصحّح على هلالى و على‏ سیرى، بیروت‏: دارالفکر.
حسینى شیرازى‏، سیدمحمد (بلاتا). توضیح‏ نهج‏البلاغة، طهران: دار تراث‏ الشّیعة.
حلوانى، حسین بن محمد بن حسن بن نصر (۱۴۰۸ق). نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: مدرسة الإمام المهدی (عج)‏.
خوئى‏، ابراهیم بن حسین (بلاتا). الدّرة النجفیّة، قم: مکتب النشر.
درایتی، مصطفی (۱۳۸۹). فهرس المخطوطات الإیرانیة (دنا)، محرر مجتبى درایتی، طهران: مکتبة والمتحف والمرکز الرئیسی لمجلس الشورى الإسلامی.
دشتى‏، محمد (۱۳۷۹). ترجمة نهج‏البلاغة، ‏قم: معهد مشهور للنشر.
دین‏پرور، سیدجمال‏الدّین (۱۳۷۹). نهج‌البلاغة الفارسی، طهران: مؤسسة نهج‌البلاغة.
زمانی، مصطفی (۱۳۷۸). ترجمه ‏ نهج‏البلاغة، طهران: موسسة النبوى.
زمخشرى، محمود بن عمر (۱۹۷۹). أساس البلاغة، بیروت، دار صادر‏.
سبهرخراسانى‏، احمد (۱۳۵۸). ترجمة نهج‌البلاغة، طهران: منشورات أشرف.
سرخسی، علی بن ناصر (۱۳۷۳). أعلام نهج‏البلاغة، من تحریر عزیزالله عطاردی، طهران: وزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی، منشورات عطارد.
شرقى‏، محمدعلى (۱۳۶۳). ترجمة‏ نهج‏البلاغه، طهران: دارالکتب‏الاسلامیة.
شعیری، محمدبن محمد (بلاتا). جامع الأخبار، نجف: مطبعة حیدریّة.
الشریف الرضی، محمد بن حسین (۱۴۱۴ق). ‏ نهجالبلاغة، مصحّح صبحی‏ صالح، قم: هجرت‏.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۷۲). نهج‏البلاغة، تحریر عزیزالله عطاردى، قم: مؤسسة نهجالبلاغة.
شهیدى‏، سیدجعفر (۱۳۷۶). ترجمة‏ نهج‏البلاغة، طهران: شرکة النشر العلمی والثقافی.
شوشترى، محمدتقى (۱۳۷۶ش). بهج‏الصباغة فی ‏شرح نهج‏البلاغة، ‏طهران: امیرکبیر‏.
شیروانی، علی (۱۳۸۱). نهج‏البلاغه امیرالمؤمنین (ع)، قم: نسیم الحیاة.
عبده‏، محمد (بلاتا). شرح نهج‏البلاغة، مصحّح محمد محیى‏الدّین‏ عبدالحمید، قاهرة‏: مطبعة الإستقامة.
طریحی، فخرالدّین بن محمد (۱۳۷۵ش). مجمعالبحرین، مصحّح احمد حسینى اشکورى، تهران: ناشر مرتضوى.
فارسى، محسن‏ (۱۳۷۶). نهج‌البلاغة على لسان علی (ع)، طهران: أمیر کبیر.
فاضل، جواد (۱۳۷۵). ملاحظات علی (ع) من نهج‌البلاغة، طهران: مرکز الفنون التابع لمنظمة الدعایة الإسلامیة.
فراهیدى، خلیل بن أحمد (۱۴۰۹ق). کتاب العین‏، قم: الهجرة.
فقیهی، علی‌اصغر (۱۳۷۴). نهج‌البلاغة مع شرح محمد عبده، طهران: منشورات صبا.
فیض‏الإسلام‏، سیدعلى‏نقى (۱۳۷۹). ترجمة‏ و شرح‏ نهج‏البلاغة، طهران: دار فیصل الإسلام للنشر، مطبوعات الفقیه.
فیض کاشانى، محمدمحسن بن شاه مرتضى (۱۴۰۶ق). الوافی‏‏، اصفهان: مکتبة الأمام أمیرالمؤمنین (ع).
قمى‏، شیخ عباس (۱۳۷۵ش). شرح‏ حکم‏ نهج‏البلاغة، مصحّح باقر قربانى‏ زرّین‏، طهران: مؤسسة نهجالبلاغه.
کاشانى‏، ملّافتح‏الله (۱۳۷۸ش). تنبیه‏الغافلین‏ و تذکرةالعارفین، مصحّح سیدمحمدجواد ذهنى ‏تهرانى‏، طهران: بیام‏ حق.
کراجکى، محمد بن على‏ (۱۴۱۰ق). کنز الفوائد، مصحّح عبدالله ‏نعمة، قم: دارالذّخائر.
کلینى، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). ‏الکافی، مصحح على اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
 کمبانی‏، فضل‏الله (۱۳۵۸). کلام الامام علی (ع) عن نهج‌البلاغة، قم: منشورات فروغی.
لیثى واسطى، على بن محمد (۱۳۷۶). عیون الحکم و المواعظ، مصحّح حسین حسنى بیرجندى، قم: دارالحدیث‏.
مبشرى‏، اسدالله (۱۳۶۶ش)، ترجمة نهج‌البلاغة، طهران: دار نشر الثقافة الإسلامیة.
مجلسى، محمدباقر (‏۱۴۰۳ق). بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار (ع)، بیروت: دار إحیاء التراث العربى.
معادیخواه‏، عبد المجید (۱۳۷۴). شمس نهج‌البلاغة، قم: دار ذره للنشر.
مغنیة، محمدجواد (۱۳۵۸ش). فی ‏ظلال‏ نهج‏البلاغه، بیروت: دار العلم‏ للملّایین.
مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: مؤتمر الشیخ مفید
مقیمى‏، محمد (۱۳۷۷). نهج‌البلاغة، الإرث الرائع للإمام علی (ع)، طهران: منشورات مهتاب.
مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۰). رسالة الإمام أمیر المؤمنین (ع). شرح جدید وشامل لنهج‌البلاغة بالتعاون الجماعی بین العلماء، قم: منشورات الإمام علی بن أبی طالب (ع).
موسوى‏‏، سیدعباس (۱۳۷۶ش). شرح‏ نهج‏البلاغة، بیروت‏: دار الرسول الاکرم و دار المحجة البیضاء.
نوّاب لاهیجی، میرزا محمدباقر (۸۹۰ق)، وصف نهج‌البلاغة، طهران: منشورات أخوان کتابجی.
هاشمى خوئى، میرزا حبیب‌الله (۱۳۵۸). منهاج البراعة فى شرح نهج‏البلاغة، مصحّح سید ابراهیم میانجی، طهران: مکتبة الإسلامیة.