نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية

المؤلفون

1 پیام نور مرکز تهران

2 دبیر آموزش و پرورش، دانشجوی دکتری رشته علوم و معارف نهج البلاغه

10.30473/anb.2025.73130.1432

المستخلص

در طول تاریخ، تلاش برای ریشه‌کن‌ کردن کینه‌ورزی، برقراری صلح و زدودن خشونت در زندگی اجتماعی بشر، همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. در عصر حاضر، با توجه به تبلیغات منفی گستردة علیه اسلام، بررسی مفهوم صلح در کلام امام علی ‌(ع) امری ضروری است. هدف از این پژوهش، تحلیل مؤلفه‌های معنایی «صلح» در اندیشه امام علی(ع) با تکیه ‌‌بر نهج‌البلاغه و شناسایی تفاوت‌های معنایی و ابعاد معنایی آن است. روش منتخب در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد معناشناسی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که حضرت امیر با توجه به اهمیت صلح در زندگی فردی و اجتماعی، به ابعاد مختلف آن شامل صلح مقرون به امنیت و آرامش، پایدار، عادلانه، مُهادَنه، کاذب و صوری، تحمیلی و نافرجام، فراگیر، متعهدانه، اجتماعی و مشروع توجه داشته‌اند. این تنوع در کاربرد واژة صلح، بیانگر اهمیت بالای هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در نگاه ایشان است. همچنین، واژه صلح و ترکیب‌های دال برآن دارای بار معنایی مثبت و منفی است و مؤلفه‌هایی نظیر امنیت و آرامش، تعامل مثبت، رضایت الهی، حفظ خون، نصح و خیرخواهی، پایبندی به عهد و پیمان، احتیاط و دوراندیشی، حسن‌ظن و احیای احکام قرآن را در بر‌می‌گیرد. این مؤلفه‌ها نشان می‌دهند که صلح در دیدگاه امام علی (ع) فراتر از یک مفهوم صرفاً سیاسی یا اجتماعی، به‌عنوان یک ارزش الهی و انسانی مطرح‌ می‌شود و درک صحیح آن می‌تواند راهگشای حل بسیاری از منازعات جوامع امروزی باشد.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

تحلیل مؤلفه‌ای «صلح» در اندیشة امام علی (ع) با تکیه بر نهج البلاغه

المؤلفون [Persian]

  • naser mohammadi 1
  • amirahmad azimi 2

1 عضو هیات علمی

2 Secretary of Education, PhD student in the field of Nahjul-Balagha sciences and teachings

المستخلص [Persian]

در طول تاریخ، تلاش برای ریشه‌کن‌ کردن کینه‌ورزی، برقراری صلح و زدودن خشونت در زندگی اجتماعی بشر، همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. در عصر حاضر، با توجه به تبلیغات منفی گستردة علیه اسلام، بررسی مفهوم صلح در کلام امام علی ‌(ع) امری ضروری است. هدف از این پژوهش، تحلیل مؤلفه‌های معنایی «صلح» در اندیشه امام علی(ع) با تکیه ‌‌بر نهج‌البلاغه و شناسایی تفاوت‌های معنایی و ابعاد معنایی آن است. روش منتخب در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد معناشناسی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که حضرت امیر با توجه به اهمیت صلح در زندگی فردی و اجتماعی، به ابعاد مختلف آن شامل صلح مقرون به امنیت و آرامش، پایدار، عادلانه، مُهادَنه، کاذب و صوری، تحمیلی و نافرجام، فراگیر، متعهدانه، اجتماعی و مشروع توجه داشته‌اند. این تنوع در کاربرد واژة صلح، بیانگر اهمیت بالای هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در نگاه ایشان است. همچنین، واژه صلح و ترکیب‌های دال برآن دارای بار معنایی مثبت و منفی است و مؤلفه‌هایی نظیر امنیت و آرامش، تعامل مثبت، رضایت الهی، حفظ خون، نصح و خیرخواهی، پایبندی به عهد و پیمان، احتیاط و دوراندیشی، حسن‌ظن و احیای احکام قرآن را در بر‌می‌گیرد. این مؤلفه‌ها نشان می‌دهند که صلح در دیدگاه امام علی (ع) فراتر از یک مفهوم صرفاً سیاسی یا اجتماعی، به‌عنوان یک ارزش الهی و انسانی مطرح‌ می‌شود و درک صحیح آن می‌تواند راهگشای حل بسیاری از منازعات جوامع امروزی باشد.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • "مؤلفه های معنایی صلح"
  • "امام علی(ع)"
  • "نهج‌البلاغه"