نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية

المؤلفون

• علی بیات ¹
• نفیسه مدیرروستا ²

¹ دانشیار، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² کارشناسی ارشد رشته علوم حدیث و تهج البلاغه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

المستخلص

از آغاز حیات بشر، علمِ بشری نیز هم‌زمان پدید آمد و در مسیر تکامل تاریخی قرارگرفت. مستندات وپژوهش‌ها نشان می‌دهد که توام بودن علم با اخلاق، کلید دستیابی به علم حقیقی برای کسب سعادت، سلامت و پیشرفت انسانی است. نهج‌البلاغه، به عنوان منبعی ارزشمند از آموزه‌های امام علی (ع) است که در آن به بایستگی پیوند میان علم واخلاق توجهی خاص شده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش نظریه‌پردازی داده‌ بنیاد، کوششی مقدماتی است برای راهبرد به تحلیل مختصات اخلاق علمی ومساله نقش اخلاق در علم براساس خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه. نتایج حاصل از تحقیق در سه محور بدست آمد: اخلاق علمی همچون: ارزش و والای علم،برتری خردورزی بر ادراکات سطحی وحسی، خردورزی آینه حق نما، پرهیز از خَلط میان علم وجهل و یقین با تردید علمی، برتری علم بر ثروت، بی ارزشی علم زبانی و حرفی صِرف وغیرکاربردی، علم نفی بهانه جویی؛ اخلاق معلمی همچون: کوشش و پشتکار، ژرف اندیشی علمی، شکیبایی، فروتنی، ناقد بودن ونه ناقل بودن صِرف، پرهیز از تظاهر به همه چیزدانی، توجه به آموزش اقتضایی، پرهیز از فخر فروشی علمی، پرهیز از دنیاطلبی علمی، عمل گرایی، تکلیف به تعلیم، پرهیز از سستی و کاهلی؛ اخلاق دانش آموزی همچون: رغبت وشوق به دانش آموزی، روحیه پرسشگری، پرسش برای شناخت، پشتکار درعلم آموزی، پرهیز از سستی و تنبلی، پرهیز از سطحی نگری یا مدرک گرایی، پرهیز از فخرفروشی.

الكلمات الرئيسية

• نهج‌البلاغه
• اخلاق علمی
• اخلاق معلمی
• اخلاق دانش آموزی
• نظریه‌پردازی

الموضوعات الرئيسية

• اخلاق اجتماعی

عنوان المقالة [Persian]

Analysis of Scientific Ethics in Nahj al-Balagha Using the Grounded Theory Method

المؤلفون [Persian]

• Ali Bayat ¹
• Nafiseh Modirroosta ²

¹ Ali Bayat, Associate Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.

² Master's degree in the field of Hadith Studies and Tajweed al-Balaghah, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.

المستخلص [Persian]

از آغاز حیات بشر، علمِ بشری نیز هم‌زمان پدید آمد و در مسیر تکامل تاریخی قرارگرفت. مستندات وپژوهش‌ها نشان می‌دهد که توام بودن علم با اخلاق، کلید دستیابی به علم حقیقی برای کسب سعادت، سلامت و پیشرفت انسانی است. نهج‌البلاغه، به عنوان منبعی ارزشمند از آموزه‌های امام علی (ع) است که در آن به بایستگی پیوند میان علم واخلاق توجهی خاص شده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش نظریه‌پردازی داده‌ بنیاد، کوششی مقدماتی است برای راهبرد به تحلیل مختصات اخلاق علمی ومساله نقش اخلاق در علم براساس خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه. نتایج حاصل از تحقیق در سه محور بدست آمد: اخلاق علمی همچون: ارزش و والای علم،برتری خردورزی بر ادراکات سطحی وحسی، خردورزی آینه حق نما، پرهیز از خَلط میان علم وجهل و یقین با تردید علمی، برتری علم بر ثروت، بی ارزشی علم زبانی و حرفی صِرف وغیرکاربردی، علم نفی بهانه جویی؛ اخلاق معلمی همچون: کوشش و پشتکار، ژرف اندیشی علمی، شکیبایی، فروتنی، ناقد بودن ونه ناقل بودن صِرف، پرهیز از تظاهر به همه چیزدانی، توجه به آموزش اقتضایی، پرهیز از فخر فروشی علمی، پرهیز از دنیاطلبی علمی، عمل گرایی، تکلیف به تعلیم، پرهیز از سستی و کاهلی؛ اخلاق دانش آموزی همچون: رغبت وشوق به دانش آموزی، روحیه پرسشگری، پرسش برای شناخت، پشتکار درعلم آموزی، پرهیز از سستی و تنبلی، پرهیز از سطحی نگری یا مدرک گرایی، پرهیز از فخرفروشی.

الكلمات الرئيسية [Persian]

• نهج‌البلاغه
• اخلاق علمی
• اخلاق معلمی
• اخلاق دانش آموزی
• نظریه‌پردازی