نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسنده
استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
نقش ونقش و منزلت اهل بیت علیهم السلام در هدایت مردم به سوی رستگاری و سعادت در نهج البلاغه بیان شده است. این بیان و معرفی جامع با به کارگیری صنایع بلاغی متنوع شکل گرفته است. مطالعه استعارات شناختی در نهج البلاغه به عنوان مجموعه‌ای از مفاهیم متنوع اسلامی برای دستیابی به چگونگی مفهوم سازی دینی و استعارات شناختی از سوی امام علی علیه السلام صورت می گیرد و این کار پژوهشگر را به لایه‌های عمیق‌تر متن می‌رساند. صاحبان نظریه استعاره مفهومی معتقدند که استعاره دارای یک ویژگی عمیق شناختی است و این ویژگی در آثار شفاهی و نوشتاری و خطابی بروز می نماید؛ به طوری که پژوهشگر می‌تواند چگونگی شکل‌گیری مفاهیم استعاری شناختی و تجسم مفاهیم مجرد را مطالعه نماید. مقاله حاضر برای دستیابی به مفاهیم عمیق نهج البلاغه از طریق بررسی استعارات مفهومی تدوین شده است و به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. هدف تحقیق، شناخت دیدگاه امیر مومنان علیه السلام در خصوص نقش و منزلت اهل بیت(ع) است که در قالب استعاره‌های مفهومی به تصویر کشیده شده است. نتایج نشان می‌دهد که امیر مومنان علیه السلام از بیش از چهل حوزه مبدا برای بیان استعاری نقش و منزلت ائمه علیهم السلام استفاده کرده است. امام(ع) تلاش نموده است با به کارگیری استعاری معروف‌ترین نمادها، مفاهیم انتزاعی و ذهنی از قبیل رستگاری، هدایت و روشنگری، ارزشمندی، عزت، کرامت، طهارت، دانش، حکمت، عظمت، امانتداری، حمایت، مژده دادن و ترساندن را عینیت و تجسم بخشد و مجموع اینها کمک کرده است، جایگاه، منزلت و نقش اهل بیت علیهم السلام آشکارتر و محسوس‌تر گردد و مخاطب بهتر بتواند این ویژگی‌ها را درک نماید؛ مثلا هدایت‌گری اهل بیت(ع) را با استفاده از نماد استعاری نور و چراغ و ارزش و اعتبار آنان را با نماد استعاری گنج ومعدن و بلندی مرتبه آنان را با استفاده از استعاره قله کوه و اهمیت رسالت را با استعاره سفیر الهی بودن مجسم نموده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)