با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی مطالعات نهج البلاغه ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم و معارف نهج البلاغه، دانشگاه ميبد، ميبد، ايران

2 استادیار علوم قرآن و حديث، دانشگاه ميبد، ميبد، ايران

3 استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه میبد. ایران

چکیده


«سرمایه فرهنگی» درونی‌شده یکی از انواع سرمایه فرهنگی است که در روش‌شناسی تحلیل اجتماعی جامعه ‌شناس فرانسوی پیربوردیو نقش تعیین‌کننده دارد. مساله پژوهش حاضر تحلیل و مقایسه نظرات علی (ع) و پیر بوردیو در خصوص سرمایه فرهنگی درونی شده با استفاده ازروش کیفی تحلیل تماتیک است. تحلیل تماتیک فرآیند شناسایی الگوها و داده‌ها در متن است. آغاز هر پژوهشی که برمدار تحلیل تماتیک است با گزاره‌ها آغاز می‌شود و سپس از درون گزاره‌ها مفاهیم ساخته می‌شوند در این پژوهش تم‌ها از گزاره‌ها در دو سطح مجزا ساخته شده‌اند. ابتدا تم‌های اصلی در مقابل هم ساخته شده اند و سپس در سطحی خردتر تم‌های فرعی ساخته شده‌اند.هدف این پژوهش بازشناسی انتقادی نظریه سرمایه فرهنگی و دستیابی به سرمایه فرهنگی اسلامی است. بر این اساس، یافته‌های پژوهش 8 تم اصلی عصاره‌ی گزاره‌ها و مطالعات و 19تم فرعی از خوانش نهج‌البلاغه برای تحکیم تم‌ها به‌دست آمده و درنهایت از شبکه مضامین به 4 مضمون کلی اعتلای فردی و فرهنگی، سبک زندگی اسلامی، فرهنگ اخلاقی و زندگی ثمر بخش رسیده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که که در دیدگاه غربی سرمایه فرهنگی با مقاصد دنیوی متناظر است اما در نزد امام علی (ع) سرمایه فرهنگی با تعالی انسان متناظر است.ازسوی دیگر دیدگاه غربی سرمایه فرهنگی بیشتر از مصنوعات ساخته شده در مدرنیته است، اما در نگاه اسلامی سرمایه فرهنگی با مضامین اخلاقی و معرفتی آمیخته شده است همچنین سرمایه فرهنگی مد نظر بوردیو جنبه متجسد دارد و سرمایه فرهنگی از منظر امام علی (ع)  جنبه ذهنی و انتزاعی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

المصادر
اَمدی، أبوالفتح. (1381) غررالحکم و دررالکلم، ترجمة: محمد علی أنصاری قمی، قم: موسسة إمام العصر.
ابن أبی‌الحديد، عبدالحمید بن هبة الله، (1375). تجلّي التاريخ في وصف نهج البلاغة. مترجم: محمود مهدوى ‏دامغانى، طهران: نشر نی.
انصافی مهربانی، سبيده، مدور، معصومه. (1393)، دراسة مقارنة للتربية الفكرية من وجهة نظر حضرة علي (ع) و جون ديویي. مجلة الفلسفة و لطفل؛ خریف 1393،رقم 7. طهران: صص 110-83.
بابايی، محمد باقر. (1384)، تفاعل الثقافة مع مكونات القوة الوطنية الأخرى من وجهة نظر الإمام علي. مجلة دراسات العمليات النفسية. شتاء 1384، رقم 11.
باکاک،رابرت،(1381) الاستهلاک، ترجمه: خسرو صبری، طهران: نشر شیرازه.
بحرانی، ميثم بن على بن ميثم، (1375)، شرح‏ نهج‏البلاغه، ترجمة محمدى مقدم ونوايى، مشهد، ‌مجمع البحوث الإسلامية.
بورديو، بير. (1397)، التمايز، ترجمة: حسن تشاوشيان. طهران: نشر ثالث.
________. (1390)، نظرية العمل (أسباب الاختيار العقلاني)، ترجمة: مرتضی مرديها، طهران: انتشارات نقش ونغار.
جعفری تبریزی، محمد‌تقی، (1385) ترجمه وتفسیر نهج‌البلاغه، طهران: مکتب نشر الثقافة.
جنکینز، ریتشارد. (1385)، بیر بوردیو، ترجمة: حسن تشاوشیان، لیلا جواد افشانی. طهران: نشر نی.
دانا زهر، فاطمه فرساد، الذکاء المعنوی، (1396) ترجمة: زهرا فایض، فاطمه فرساد. طهران: نشر بعثت.
 
 
سبیدنامه، بهروز، فراستخواه، مقصود، رحمانی، جبار(1398) القراءة البورديوئية لعلم اجتماع الدين مع التركيز على الثلاثية: المجال ورأس المال والعادة الدينية، فصلية التنمية الاجتماعية، المجلد 14، العدد 1، صص 208-175.
سید رضی، أبوالحسن محمد بن الحسین بن موسی، «نهج البلاغة»، ترجمة آیتی(1377) طهران: نشر وبحث فرزان روز.
شارع بور، محمود، خوش فر، غلامرضا. (1381)، العلاقة بين رأس المال الثقافي والهوية الاجتماعية للشباب. مجلة: رسالة العلوم الاجتماعية، الرقم 20، صص 147-133.
صالحی أمیری، رضا، سبهرنیا، رزیتا، (1394) نموذج تعزيز رأس المال الثقافي في إيران، طهران، نشر ققنوس.
عابدی جعفری، تسلیمی محمد سعید، فقیهی أبوالحسن، شیخ زاده محمد، (1390) الفكر الإداري الاستراتيجي، السنة الخامسة، الخريف والشتاء، الرقم2، صص 198-151.
علوی، حمیدرضا. (1385)، أصول التربية من وجهة نظر الامام علي (ع). مجلة الحقوق الإسلامية والقانون. الربيع و الصيف 1385، الرقم3، صص180-140.
فخری مریم، ساروخانی، باقر، مهدوی، سیدمحمد صادق، (1396) الحراك الاجتماعي واختيار الزوجة، فصلية الثقافية التعليمية، طهران. السنة 12، الرقم 40، صص 82-57.
قاسم‌بور، محسن، شناسوند، بروین. (1396)، منهج مواجهة الإمام علي مع الثقافة الجاهلية الأخلاقية في نهج البلاغة. مجلة البحوث العلمية الفصلية لأبحاث نهج البلاغة، السنة 16، الرقم 53، صص 90-65.
قاسمی، یارمحمد، هاشمی، علی، (1398)، إجراء البحث باستخدام طريقة التحليل الموضوعي: دليل عملي وتدريجي للتعلم والتدريس (دراسة حالة: استماع الموسيقى لدی طلاب الماجستير في جامعة إيلام)، مجلة ثقافة إيلام، الفترة 20،  صص64-65.
غرانفل، مایکل (1389). المفاهيم الرئيسية لبوردیو. ترجمة: محمد مهدی لبیبی. طهران: نشر أفکار.
 محققی، حسین، صحابت أنور، سعید. (1396) العلاقات الاجتماعية والأخلاق من وجهة نظر حضرة علي (ع) في نهج البلاغة. مجلة نهج البلاغة للأبحاث؛ الرقم 18، صص 31-15.
مکارم شیرازی، ناصر. (1390) رسالة أمیر المؤمنین علیه السلام، قم، نشر إمام علی بن أبی طالب.
مؤید حکمت، ناهید. (1393)، الرأسمال الثقافي، طهران: منشورات معهد الدراسات الثقافية والعلوم الاجتماعية.
 البرامج:
منهج النور، الموسوعة العلوية.
 
Braun,v,& Clark,V.(2006), Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in psychology,3,77-101.
Maguir,Moira,Delahunt,Brid,(2017) Doing A Thematic Analysis: A Practical Step-by-Step Guide for Learning and Teaching Scholars, AISHE-J, Volume8, Number3, Atumn2017,pp3351- 3364.
Peterson,RA, M.K,Kern(1996) Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore, American Sociological Review, Vol. 61, No. 5 (Oct., 1996), pp. 900-907.