نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلفون
1 أستاذ مشارك في قسم اللغة العربية وآدابها بجامعة الحكيم السبزواري، سبزوار، إيران.
2 طالب الدكتوراه في فرع اللغة العربية وآدابها بجامعة الحكيم السبزواري، سبزوار، إيران.
المستخلص
السيميائية علم يبحث عن الرموز والدلالات اللغوية واللفظية. وقد أدى توسع هذا العلم في دراسة النصوص، وخاصة نهج البلاغة، إلى الکشف عن المعاني الجديدة وعن المستويات الضمنية للكلام. إضافة إلى ذلك، فإن العثور على معاني ألفاظ نهج البلاغة وتعابيره في سياق الاتجاهات اللغوية كان موضع اهتمام الكتّاب والباحثين. وفي هذا الصدد يحاول أومبرتو إيكو بوصفه منظرا من منظري السيميائية، توظّف الظواهر الدلالية وتطبيقها في سياق السيميائية، ولذلك ينصبّ أكثر تركيزه في هذا المنهج على دراسة المعنى. وعلى رأيه، تقوم السيميائية على الدلالة المباشرة والضمنية. في هذا المقال، وبالاعتماد على المنهج الوصفي– التحليلي، قد تمّت دراسة سيميائية في بعض الكلمات والتعابير المختارة من نهج البلاغة وكذلك نقد ترجمات دشتي وشهيدي وفقيهي لها في ضوء نظرية إيكو. وتشير نتائج البحث إلى أن الألفاظ والمعاني في نهج البلاغة تظهر على شكل مدلولات تتجاوز عن الزمان والمكان، وأن لها أيضا دلالات ضمنية إلى جانب معانيها المباشرة يمكن أن تكون مهمة ومفيدة في فهم المفاهيم الكامنة وراء النص بأكبر قدر ممكن من الدقة.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
نشانه‌شناسی برخی واژگان و تعابیر برگزیده از نهج البلاغه و نقد برگردان‌های آن با تکیۀ بر نظریۀ أومبرتو اکو (مطالعۀ موردی: ترجمه‌های دشتی، شهیدی و فقیهی)
المؤلفون [Persian]
- عباس گنجعلی 1
- سید مهدی نوری کیذقانی 1
- مسعود سلمانی حقیقی 2
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
2 دانشجوی دکترای رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
المستخلص [Persian]
نشانه‌شناسی علمی است که به بررسی نمادها، رمزها و نشانه‌های زبانی و کلامی می‌پردازد. گسترش این علم در مطالعات متون به خصوص نهج البلاغه، منجر به کشف معنا و لایه‌های ضمنی شده است. علاوه بر این، دست‌یابی به معنای واژگان و تعابیر اصطلاحی نهج‌البلاغه در بستر رویکردهای زبانی مورد توجه ادیبان و پژوهشگران بوده است. یکی از نظریه‌پردازان حوزۀ نشانه‌شناسی، أومبرتو اکو است. اکو تلاش می‌کند تا پدیده‌های معنایی و ارتباطات را در بستر نشانه‌شناسی به کارگیرد و از این رو تمرکز او در این رویکرد بیشتر بر مطالعه معناست. از نظر او نشانه‌شناسی مبتنی بر دلالت مستقیم و ضمنی است. در این جستار با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نشانه‌شناسی برخی واژگان و تعابیر برگزیده از نهج البلاغه و نقد ترجمه‌های دشتی، شهیدی و فقیهی از آن در پرتوی نظریۀ أومبرتو اکو پرداخته شده است. برآیند پژوهش نشان می‌دهد واژگان و تعابیر موجود در نهج البلاغه در قالب مدلول‌هایی ظاهر می‌شوند که فراتر از زمان و مکان هستند و علاوه بر معنای مستقیم، دلالت‌های ضمنی نیز دارند که این امر می‌تواند در فهم هرچه دقیق‌تر مفاهیم نهفته در آن مهم و راهگشا باشد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- نشانه‌شناسی
- نقد ترجمه
- نهج‌البلاغه
- أومبرتو اکو
)