نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية

المؤلفون

1 طالب دكتوراه في علوم ومعارف نهج‌البلاغة، جامعة بیام نور، طهران، إیران

2 أستاذ قسم علوم القرآن والحديث، جامعة بيام نور، طهران، إيران

المستخلص

تجسيد الأفعال يعني تجسيد الكائنات غير المادية في الشكل والجسم والجسد، مثل المعتقدات والأخلاق والصفات وأفعال الإنسان وأعماله في القيامة. ويكفي في أهمية الموضوع (كما ورد في كلام المفكرين المسلمين) أن يكون مصطلحًا لاهوتيًا وفلسفيًا، ويعتبر من موضوعات بحث القيامة. حتى القرن العاشر الهجري، كان لهذه النظرية خصوم من الرواة، حتى نظر الشيخ بهاء والملا صدرا إلى الموضوع بنظرة إيجابية وحاولا شرح‌ها. كما أن لدى الصوفيين وذوقي الذوق ما قالوه في هذا الصدد، وهو قريب من رأي هذه المجموعة من المؤيدين. في هذا المقال، مع مراعاة آراء المؤيدين (في قوة حججهم) مع التكيف مع الآيات والأحاديث، وجد أن النظرية ناجحة في تبرير العقوبة والثواب في القيامة. وعلى هذا الأساس فإن عوامل سعادة الإنسان وبؤسه تنبع من داخل روحه أكثر مما يأتي إليه من الخارج. من ناحية أخرى، يمكن رؤية آثار المؤيدين بوضوح في كلمات علي (ع). ما أمامك مكتبة وجهد وصفي وتحليلي في هذا الاتجاه، مشتق من دراسة كتاب نهج‌البلاغة وشروحه.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

پیدایی نظریه تجسم اعمال در نهج‌البلاغه

المؤلفون [Persian]

  • صدراله فتحي 1
  • محمدهادي أمين ناجي 2

1 دانشجوی دكتری علوم ومعارف نهج‌البلاغه، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم قرآن وحديث، دانشگاه پيام نور، تهران، ایران

المستخلص [Persian]

تجسم اعمال در معنای به شكل، جسم وپیكر در آمدن موجودات غیر مادی مانند عقائد، اخلاق، اوصاف (نیات) وافعال وآثار انسان در رستاخیز است. در اهمیت موضوع (همچنان كه در سخنان اندیشمندان مسلمان هم آمده) همین بس كه اصطلاحی كلامی وفلسفی است واز مباحث رستاخیز به شمار می‌آید. تا قرن دهم هجری این نظریه مخالفینی از میان محدثین داشته تا اینكه شیخ بها وملاصدرا با دید مثبت به موضوع نگریسته و در شرح وبسط آن كوشیده اند. عارفان واهل ذوق نیز آنچه در این مورد گفته اند نزدیك به نظر همین دسته از موافقان است. در این مقاله می توان نظر موافقان را به وضوح وروشنی در كلمات امام دید، كه اعمال آدمی در آخرت بر او عرضه می‌شود وبه ظهور می رسد وبه تعبیر دیگر نصب العین او خواهد شد یعنی آنچه بندگان در دنیا انجام می دهند در آخرت جلو دیدگانشان خواهد بود، بر همین مبنا عوامل خوشبختی وبدبختی انسان بیش از آنچه از بیرون به سراغ او آید، از درون جانش بر می‌خیزد.. پس آنچه در پیش رو دارید كوششی است كتابخانه‌ای، توصیفی وتحلیلی در این راستا كه بر آمده از مطالعه كتاب نهج‌البلاغه وشروح بر آن است.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • نهج‌البلاغه
  • رستاخیز
  • افعال
  • تجسم اعمال
القرآن الكریم مع ترجمة ناصر المكارم الشیرازی.
ابن ابی الحدید، عزالدین (۱۳۳۷). شرح نهج‌البلاغة. قم. مكتبة آیة الله المرعشی النجفی.
این المنظور، محمد بن المكرم (۱۳۷٥). لسان العرب. بیروت. دار الفكر.
ابن میثم، میثم بن علی (۱۳۷٥). شرح نهج‌البلاغة. ترجمة قربانعلی محمدی مقدم. مشهد. مؤسسة البحوث الاسلامیة لعتبة الرضویة المقدسة.
 
انیس ابراهیم (دون تاریخ). المعجم الوسیط. المكتبة الاسلامیة. اسطنبول. تركیا.
الجوادی الآملی. عبدالله (۱۳۹۱). معاد در قرآن. تحریر: علی اسلامی. قم. مركز نشر اسراء.
حداد عادل (۱۳۷٥). دانشنامه جهان اسلام. طهران: مؤسسة دائرة المعارف الاسلامیة.
الحویزی، شیخ جمعه (دون تاریخ). نور الثقلین. قم: مؤسسة المطبوعاتیة اسماعیلیان.
الخوانساری، جمال الدین محمد (۱۳۸٤). شرح غرر الحكم و درر الكلم. طهران: منشورات جامعة طهران.
الخوئی، میزرا حبیب (۱۳٥۸). منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة. طهران: المكتبة الاسلامیة.
دادبه، اصغر (۱۳۸۱). دائرة المعارف تشیع. تحت اشراف احمد صدر حاج سید جوادی و... . طهران: منشورات شهید سعید محبی.
دهخدا، علی اكبر (۱۳۷۳). لغت‌نامه. طهران: المنشورات و طبع لجامعة طهران.
رضوی، محمد امین (۱۳۹٥). تجسم عمل (تبدل نیرو به ماده). طهران: عارف كامل.
زمانی، كریم (۱۳۷۸). شرح مثنوی معنوی. طهران: منشورات اطلاعات.
سید رضی، محمد (۱۳٦۸). نهج‌البلاغة. ترجمة سید جعفر شهیدی. طهران: شركة منشورات علمی فرهنگی.
الشیخ البهائی، محمد حسین (۱٤۳۱). الاربعون حدیثا. قم: مؤسسة النشر.
صدرالمتألهین، محمد (۱۳٥٤). المبدأ و المعاد. طهران: منشورات جمعیة الحكمة والفلسفة لایران.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۳۷). الحكمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة. طهران: منشورات المصطفوی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳٤۱). العرشیة. ترجمة غلامحسین آهنی. اصفهان.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۷۷). المظاهر الالهیة. طبع جلال‌الدین تهرانی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳٦۳). مفاتیح الغیب. طهران: جمعیة الحكمة والفلسفة.
الفخر الرازی، محمد بن عمر (۱٤۰٥). التفسیر الكبیر. بیروت: دارالفكر.
الفیض القاسانی، محمد بن شاه مرتضی (۱۳۷۸). علم الیقین فی اصول الدین. طهران: به دید.
قدران قراملكی، محمد حسن (۱۳۷٥). كاوشی در تجسم اعمال. كیهان اندیشه.
القاسانی، ملا فتح‌الله (۱۳۷۸). تنبیه الغافلین و تذكرة العارفین. طهران: منشورا ت پیام حق.
قرشی، سید علی اكبر (۱۳۷۷). مفردات نهج‌البلاغة. طهران: المؤسسة الثقافیة نشر قبله.
الكلینی الرازی، محمد بن یعقوب (۱٤۰۱ ق). الكافی. بیروت: دار الصعب.
كیذری، قطب‌الدین محمد (۱۳۷٥). حدائق الحقائق. قم: منشورات عطاردی.
محدث، سید جلال‌الدین (۱۳٦۱). شرح فارسی شهاب الاخبار. طهران: شركة انتشارات علمی فرهنگی.
محمدی ری‌شهری (۱۳٦۲). میزان الحكمة. قم.
المكارم الشیرازی، ناصر (۱۳۷٥). پیام امام. طهران: دارالكتب الاسلامیة.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۷٥). تفسیر نمونه. طهران: دارالكتب الاسلامیة.
مولوی جلال‌الدین (۱۳۷۰). مثنوی معنوی. لمصحّحه رینولد نیكلسون. طهران.