نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلفون
أستاذ مساعد في تأریخ و حضارة الأمم الإسلامیة، جامعة زنجان، زنجان، إیران
المستخلص
لا يمكن دراسة الحضارة الإسلامية، وهي من أهم الفترات التاريخية، إلا من خلال تحديد وشرح دعائمها. فتقوم الحضارة الإسلامية علی عدة أركان، منها القرآن الكريم، والحديث النبوي، وتعاليم الأئمة المطهّرين، وعلوم وحضارات الأمم الأخری، وأخيرًا الإبداع والابتكار. فتتميز هذه الفترة من التأريخ بسمات فريدة مثل: التوحيد، والعقلانية، والإنسانية، والتسامح، والسعي لتحقيق التوازن بين المادية والروحانية. وتعدّ التعاليم العلوية من الأسس المهمة في تكوين الدولة واستمرار الحضارة في الطريق الإسلامي. ويحتسب نهج البلاغة من مصادر هذه التعاليم السامية، وفيه تم تقديم حلول مختلفة لإقامة الدولة الإسلامية، وهو أمر ضروري للحضارة الإسلامية، والإدارة السليمة للمجتمع علی أسس مدرسية وإنسانية، وقد تم إيضاح معالم الحضارة الإسلامية في مختلف المجالات الفردية والاجتماعية. فتسعی الدراسة الحالية إلی استكشاف میزات الحضارة الإسلامية من منظور نهج البلاغة بطريقة وصفية تحليلية. وتشير نتائج هذا المقال إلی أن خطب الإمام علي (ع) وتوجيهاته السياسية والأخلاقية في نهج البلاغة تعرّفنا إلی الميزات آلتي لها دور حيوي في تأسيس الحضارة الإسلامية مثل التوحيد، والعدالة الاجتماعية والاقتصادية، وحكم الجدارة، والإدارة القائمة علی التقوی، والمشاركة الاجتماعية والسياسية للشعب.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
نهج‌البلاغه منبع الهام‌بخش تمدّن اسلامی
المؤلفون [Persian]
- محمدجعفر أشکواری
- آیت الله زرمحمدی
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
المستخلص [Persian]
مطالعه و پژوهش درباره تمدّن اسلامی كه یكی از دوره‌های مهم تاریخی به شمار می‌رود تنها با شناسایی و تبیین اركان آن امكان‌پذیر است. تمدّن اسلامی بر چند پایه استوار است كه عبارت‌اند از: قرآن كریم، سنّت نبوی، معارف علوی، تعالیم عترت ولوی، دانش‌ها و تمدّن‌های دیگر اقوام و در نهایت ابتكار و نوآوری. این دوره تاریخ‌ساز ویژگی‌های منحصر به فردی دارد از جمله: توحید، عقل‌گرایی، انسان‌گرایی، تسامح و تساهل، تلاش در جهت برقراری توازن بین مادیات ومعنویات. یكی از مبانی مهم در شكل‌گیری دولت و در ادامه تمدّن در بستر اسلام، معارف علوی است. از سرچشمه‌های این معارف می‌توان به نهج‌البلاغه اشاره كرد كه در آن برای برپایی دولت اسلامی كه لازمه تمدّن اسلامی است و نیز اداره درست جامعه بر اساس اصول مكتبی و انسانی راهكارهای متعددی بیان شده و شاخصه‌های تمدّن اسلامی در زمینه‌های مختلف فردی و اجتماعی تبیین گشته است. پژوهش حاضر درصدد است ویژگی‌های تمدّن اسلامی را از منظر نهج‌البلاغه به شیوه توصیفی- تحلیلی بكاود. یافته‌های این نوشتار حاكی از آن است كه خطبه‌ها، نامه‌ها، فرامین سیاسی واخلاقی امام علی (ع) در نهج‌البلاغه شاخصه‌هایی مانند توحید، عدالت اجتماعی و اقتصادی، شایسته‌سالاری و مدیریت مبتنی بر تقوا، مشاركت اجتماعی و سیاسی مردم را برای برپایی تمدّن اسلامی حیاتی می‌داند.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- تمدّن اسلامی
- نهج‌البلاغه
- شاخصه‌های تمدّنی
- توحید
- عدالت
- مشاركت اجتماعی
)