نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلف
أستاذة مساعدة فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة لرستان، خرم آباد، ایران
المستخلص
یعتبر الاتّساق من أهم القضایا التی تنضوی إلی لسانیات النصّ. رغم عدم ضبط دلالة واحدة للاتّساق یتجه المعنی العام له إلی ترابط النصّ فی المستوی البنائی ویتحقق بارتکازه علی العناصر الترکیبیّة والمعجمیّة. نظرا لأهمیة نهج‌البلاغة کنصّ فرید ومتمیّز فی الأسلوب، یتناول هذا البحث کیفیة الاتّساق وأهمّ میزاته فی رسالة وجّهها الإمام علی (ع) إلی معاویة ردّا علی رسالته واعتبرها الشریف الرضیّ من محاسن الکتب. الوصول إلی هذا المهم یتحقق باستخدام المنهج التحلیلی والإحصائی، وفی إطار النظریة التی قدّمها «مایکل هالیدای» و «رقیة حسن»، ویتمّ باستخراج أهم آلیات الاتّساق المسیطرة علی البنیة اللغویة فی الرسالة. قد تبیّن من البحث أنّ تلاحم الأجزاء والوحدات الترکیبیة والمعجمیة یمنح النصّ نوعا متمیزا من الاتّساق، ویکون نتاج الاتّساق الترکیبی بأنواعه المختلفة نحو الإحالة بالضمیر، وخاصة ضمائر الحضور، وأداة الربط، وکذلک الاتّساق المعجمی الذی یرکّز فی معظمه علی التکرار بنوعیه تکرار اللفظ والتکرار الاشتقاقی، والتضاد والتوازی.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
شیوههای تحقق انسجام متنی در نهج‌البلاغه از منظر دستور زبان نقشگرا (مطالعه موردی، نامه ۲۸)
المؤلف [Persian]
- Maryam Jalilian
Assistant professor, Department of Arabic Language and Literature, Lorestan University, Khorramabad, Iran;
المستخلص [Persian]
انسجام از مهمترین مباحثی است که در حیطهی زبانشناسی متن مورد بررسی قرار میگیرد. اگرچه تعریف دقیقی از انسجام ارائه نشده است، اما به طور کلی بر پیوستگی متن در سطح ساختاری دلالت دارد و بر پایه عناصر دستوری و واژگانی شکل میگیرد. نهج‌البلاغه به عنوان کتابی متمایز و منحصر به فرد در سبک، حائز اهمیت فراوان است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی انسجام و مهمترین ویژگیهای آن در نامهای میپردازد، که امام علی (ع) خطاب به معاویه و در پاسخ به او نگاشته است، و شریف رضی آن را در زمرهی بهترین نامهها میداند. دستیابی به این امر با استفاده از رویکرد تحلیلی و آماری و در چارچوب نظریه «مایکل هالیدی» و «رقيه حسن»، و با استخراج مهمترین عناصر انسجام در سطح زبانی در نامه مورد نظر انجام گرفته است. از نتایج پژوهش حاضر اینکه پیوستگی اجزاء و واحدهای زبانی، به متن نوع خاصی از انسجام میبخشد که شامل انواع مختلف انسجام دستوری از جمله ارجاع به ضمیر و به ویژه ضمایر حاضر (مخاطب و متکلم) و ادوات ربط، همچنین انسجام واژگانی میشود، که بیشتر شامل تضاد و توازی و انواع تکرار مانند تکرار لفظ و تکرار اشتقاقی است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه
- نامۀ بیست و هشتم
- انسجام
- انسجام دستوری
- انسجام واژگانی
)