نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية

المؤلفون

• ناصر محمدی ¹
• حسن عباسی حسین‌آبادی ²

¹ أستاذ قسم الفلسفة والکلام، جامعة بيام نور، طهران، ايران

² أستاذ مشارك بقسم الفلسفة والکلام، جامعة بيام نور، طهران، ايران

المستخلص

لا شك أنه لا يوجد خوف في الحياة أعظم وأعلی من الخوف من الموت، وهذا الخوف هو أكبر همٍّ لكل إنسان؛ لأنّ الإنسان يميل بطبية الحال إلى البقاء والحياة الأبدية، وأنّ فكرة الموت والفناء صعبة ومرير له. وقد توصّل هذا البحث - اعتمادا على المنهج الوصفي والتوثيقي، وعلى أساس تحليل المضمون- إلی أنّ هذا السؤال"لماذا نخاف من الموت؟" قد تبدّل في کلام الامام(ع) إلی سؤال: "لماذا يجب أن نخاف من الموت؟"؛ فيحاول الإمام(ع) أن يرسم صورة مخيفة للأيام المشرفة علی الموت، والموت نفسه، ومابعد الموت. يبدو أن هذا التصوير يتماشى مع هدف أخلاقي؛ وهو إزالة الغفلة عن النوع البشري الذي صارت الدنيوية هي السمة الغالبة له. الخوف من الموت يرجع إلى سبعة أسباب، والذی يتلخص في ثلاثة أسباب: ضعف المعرفة وعدم فهم حقيقة الموت؛ النظر إلی الجسد باعتباره حقيقة الإنسان والذات الحقيقية؛ والثالث: الخوف من الإثم والعدالة الإلهية، وهو في الحقيقة الخوف من النفس. وطرق التغلب على هذا الخوف هي خمسة طرق جزئية يمكن تقسيمها إلى حلَّين عامَّين. طريقة نظرية تتمثل في تعزيز المعرفة والوعي بفلسفة الحياة والموت؛ والاعتبار بموت الآخرين والوعي بعدم جدوى «الخوف من الموت». وطريقة عملية وهي الاستعداد للموت بالعمل الصالح والموت التطوعي.

الكلمات الرئيسية

• الخوف من الموت
• فلسفة الموت
• الموت التطوعي
• أنا الحقيقي
• الجسم
• نهج البلاغة

الموضوعات الرئيسية

• معارف علوی متخذ از نهج البلاغه

عنوان المقالة [Persian]

ترس از مرگ و درمان آن از منظر نهج البلاغه

المؤلفون [Persian]

• ناصر محمدی ¹
• حسن عباسی حسین آبادی ²

¹ استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه پیام نور تهران، ایران

² دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه پیام نور تهران، ایران

المستخلص [Persian]

بدون تردید در زندگی ترسی بالاتر از ترس از مرگ نیست و این ترس بزرگترین دغدغه خاطر هر انسانی است؛ چراکه آدمی به بقاء و حیات جاوید متمایل است و تصور فنا و نابودی برایش سخت و ناگوار است. این مقاله به روش توصیفی و اسنادی و با تکیه بر تحلیل‌ محتوا به‌ این نتیجه رسیده است که؛ «چرا از مرگ می‌ترسیم؟» در کلام امام(ع) به «چرا باید از مرگ بترسیم؟» قابل تحویل است. حضرت امیر(ع) در جای‌جای نهج‌البلاغه درصدد ترسیم تصویری ترسناک از ایّام متصل به مرگ، خود مرگ و حوادث پس از مرگ است. گویا این تصویرسازی در راستای یک هدف اخلاقی؛ یعنی رفع غفلت از نوع انسان است که دنیازدگی وجه غالب اوست. ترس از مرگ به هفت دلیل است که به سه دلیل فروکاسته می‌شود. ضعف شناخت و کوتاهی فهم از درک حقیقت مرگ؛ تصور جسم به‌عنوان حقیقت انسان و خود واقعی؛ و سوم ترس از گناه و عدل الهی که به‌واقع ترس از خود است. اما راه‌های غلبه بر این ترس پنج راه جزئی است که به دو راه‌حلّ کلی قابل تقسیم است. یک راه نظری که عبارت است از تقویت شناخت و آگاهی از فلسفه مرگ و زندگی؛ عبرت و آگاهی از مرگ دیگران و آگاهی از بیهودگی ترس از مرگ. و یک راه عملی که آمادگی و تدارک از برای مرگ است از طریق عمل صالح و مرگ ارادی.

الكلمات الرئيسية [Persian]

• ترس از مرگ
• فلسفه مرگ
• مرگ ارادی
• من حقیقی
• نهج البلاغه