نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلفون
1 أستاذ مساعد في قسم القرآن والحديث بجامعة الإمام الخميني الدولية، قزوين، إيران
2 دكتوراه في علوم القرآن والحديث من جامعة المذاهب الإسلامية، طهران، إيران
المستخلص
استمر جمع أقوال المعصومين أو رجال الدین وتسجيلها من وقت صدور الأحاديث حتى اليوم. ففي غضون ذلك، كانت كلمات الإمام علي (ع) مهمة للغاية وتم تقديم أعمال مهمة في تجميعها وتدوینها. ويعتبر نهج‌البلاغة للسيد الرضی العمل الأكثر مركزية وجديرة بالملاحظة في هذا المجال والذي اعتبره الشيعة والسنة عبر التاريخ. ويعتقد الشيعة والعديد من أهل السنة أن خطب ورسائل وحكم نهج‌البلاغة صدرت بالتأكيد عن الإمام علي (ع). في الوقت نفسه كما أعرب بعض السنة، وخاصة بين المعاصرين، عن شكوكهم حول نهج‌البلاغة. وأما صبري إبراهيم السيد عالم سني مصري معاصر وهو أحد أقل المشككين المشهور في نهج‌البلاغة. فهو بهدف مراجعة نهج‌البلاغة، وأصدر نسخة جديدة من نهج‌البلاغة بعنوان «نهج-البلاغة نسخة جدیدة محققة وموثقة تحوي ما ثبتت نسبته للإمام علی (رض) من خطب ورسائل وحكم». فمن خلال التدخل في نص المؤلف الأصلي، قسّم المحقق نتاج جهود السيد الرضی إلى خمسة أجزاء. بسبب عیوب فی الأسناد والنصوص نهج‌البلاغة، أزال أربعة أجزاء منها بنسبة ٥٤.٦٪ ولم يقبل إسنادها إلی الإمام علي (ع). أخيرًا، تم تجميع هذه الطبعة ونشرها في ۱۱٤ خطبة و٥۲ رسالة و۱۲٥ حكمة. تصف الدراسة الحالية وتحلل ونقد أعمال صبري إبراهيم ومبادئه الفكرية باستخدام المنهج الوصفي التحليلي. فبينت النتائج أن المحقق لم يلتزم بالمعايير العلمية للبحث النصي وحذف النص الأصلي. فأدى التحيز الديني والطائفي في هذا العمل إلى تجزئة غير مناسبة.كما تم حذف أو انتقال أقوال السید الرضی وتم إجراء ترقيم جديد بالنسبة للخطب والرسائل والحكم كما أن التشكيل أو التعریب غير مكتمل وأيضًا تصنيف المحقق لا يتوافق تمامًا مع محتوى الكتاب.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحلیلی انتقادی بر آراء واندیشه‌های صبری ابراهیم السید در كتاب «تحقیق نهج‌البلاغه»
المؤلفون [Persian]
- محمّدرضا پیرچراغ 1
- مرتضی قدسیان 2
1 استادیار، گروه علوم قرآن وحدیث، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
2 دكترای علوم قرآن وحدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران
المستخلص [Persian]
جمع‌آوری و ضبط سخنان بزرگان دین از زمان صدور روایات تا به امروز همواره ادامه داشته است. در این میان سخنان امام علی (ع) بسیار مورد توجه بوده وآثار معتنابهی در جمع‌آوری وتدوین آن عرضه شد. نهج‌البلاغه سیدرضی محوری‌ترین و پرتوجه‌ترین اثر در این حوزه است كه در طول تاریخ مورد توجه شیعه و اهل‌سنت بوده است. شیعیان و بسیاری از اهل‌سنت عقیده دارند كه خطبه‌ها، نامه‌ها وحكمت‌های نهج‌البلاغه، به‌یقین از امام علی (ع) صادر شده است. در عین حال برخی از اهل‌سنت خصوصًا در میان معاصران، شبهاتی را پیرامون نهج‌البلاغه بیان داشته‌اند. صبری ابراهیم السید از پژوهشگران مصری ومعاصر اهل‌سنت، یكی از مشككان كمتر شناخته شده‌ی نهج‌البلاغه است كه باهدف بازبینی نهج‌البلاغه، نسخه‌جدیدی از نهج‌البلاغه را با عنوان «نهج‌البلاغة نسخة جدیدة محققة وموثقة تحوی ما ثبتت نسبته للإمام علی (رض) من خطب ورسائل وحكم» عرضه كرد. محقق با دخالت در متن نویسنده اصلی، حاصل تلاش سیدرضی را به پنج بخش تقسیم كرده وبا خدشه سندی ومتنی، چهار بخش آن به میزان ٥٤.٦ درصد را حذف نموده وانتساب آنها را به امام علی (ع) نپذیرفته است. درنهایت این نسخه با ۱۱۴ خطبه، ۵۲ نامه و۱۲۵ حكمت تدوین و چاپ شد. بررسی حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به توصیف، تحلیل و نقد اثر صبری ابراهیم و مبانی فكری او پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد محقق خود را به معیارهای علمی تحقیق متون پایبند ندانسته ومتن اصلی را دستخوش حذفیات فراوان كرده است. تعصب مذهبی وفرقه‌ای در این اثر، تقطیع‌های نامناسب را به همراه آورده است. توضیحات سیدرضی نیز حذف یا جابجا شده‌اند. برای خطبه‌ها، نامه‌ها وحكمت‌ها شماره‌گذاری جدید انجام شده و اعراب‌گذاری نیز ناقص است و دیگر اینكه دسته‌بندی محقق با محتوای كتاب هماهنگی كامل ندارد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- صبری ابراهیم السید
- نهج‌البلاغه
- تحقیق نهج‌البلاغه
- نهج‌البلاغة نسخة جدیدة محققة و موثقة
- نقد کتاب
)