نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلف
أستاذ مساعد بقسم الشریعة الإسلامية فی جامعة مازندران، بابلسر، إيران؛ a.bakhshandehbali@umz.ac.ir
المستخلص
مع تطوّر الإنسان فی العلوم التجریبیة، اتخذ الضرر البیئی مسارًا تصاعدیًا، یشار إلیه أحیانًا باسم «الأزمة البیئیة». هذه الأضرار لم تعرِّضِ البلدان الحدیثة للخطر فحسب، بل أثرت أیضًا على البلدان النامیة. «لین وایت» أحد المنظرین البیئیین، وهو أستاذ تاریخ العصور الوسطى فی جامعات برینستون وستانفورد وکالیفورنیا، یؤکِّد علی أنَّ التعالیم المسیحیة والیهودیة هی سبب هذا الخطر. وحجته هو أن نظرة الأدیان بما فیها المسیحیة ودیانات توحیدیة أخرى تدور حول «کرامة الإنسان وشرفه فی الخلق». ینتقد هذا المقال وجهة النظر هذه من خلال المنهج الوصفی-التحلیلی والإشارة إلى مصادر المکتبة من منظور الأسس العقلانیة والعقائدیة لنهج‌البلاغة. لذلک جرت محاولة لاستخدام أصول علم الکلام فی تعالیم هذا الکتاب النبیل. تشیر نتائج هذا المقال إلى أن وجود مبادئ فقهیة فی نهج‌البلاغة دلیل على التوازن فی معتقدات الإنسان وسلوکیاته وعدم الإضرار بالبیئة والحفاظ علیها. ومن أهم هذه المبادئ: النظرة التوحیدیة، والعالم کعلامة إلهیة، ومسؤولیة الإنسان وواجبه تجاه البیئة، والإیمان بالحیاة بعد الموت، ووجود أوامر لحمایة البیئة.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسی انتقادی دیدگاه لین وایت پیرامون نقش دین در بحران زیست‌محیطی با تکیه بر گزاره‌های اعتقادی نهج‌البلاغه
المؤلف [Persian]
- عباس بخشنده بالی
استادیار، معارف اسلامی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران؛ a.bakhshandehbali@umz.ac.ir
المستخلص [Persian]
با پیشرفت بشر در علوم تجربی، آسیب‌های زیست‌محیطی نیز سیر صعودی به خود گرفته که گاهی به عنوان «بحران محیط زیست» یاد می‌شود. این آسیب‌ها نه تنها کشورهای مدرن را با خطرهایی مواجه کرده بلکه کشورهای در حال توسعه و عقب‌افتاده را نیز تحت تأثیر قرار داده است. یکی از نظریه‌پردازان حوزه بحران‌های محیط زیست لین وایت استاد تاریخ قرون وسطی در دانشگاه‌های پرینستون، استنفورد و کالیفرنیاست. وی به آموزه‌های مسیحی و یهودی به عنوان عامل این آسیب‌ها تأکید نمود. دلیل وی که دیدگاه ادیان درباره «کرامت و شرافت انسان در آفرینش» است، علاوه بر دین مسیحیت، ادیان توحیدی دیگر را نیز در بر می‌گیرد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای از منظر مبانی اعتقادی -کلامی نهج‌البلاغه به نقد این دیدگاه می‌پردازد. یافته‌های این نوشتار حاکی از آن است که وجود برخی مبانی علم کلام در نهج‌البلاغه دلیلی بر تعادل در باورها و رفتارهای انسان و عدم آسیب به محیط زیست و نگهداری آنهاست. برخی از مهم‌ترین مبانی عبارت‌اند از: نگرش خداباورانه، جهان به عنوان نشانه‌های الهی، مسئؤلیّت و تکلیف انسان، باور به زندگی پس از مرگ و وجود دستوراتی درباره حفظ محیط زیست.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- گزاره‌های اعتقادی-کلامی نهج‌البلاغه
- لین وایت
- بحران محیط زیست
- نقش انسان
)