نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلف
أستاذ مساعد في قسم العلوم القرانیة والحدیث بجامعة بیام نور بطهران، إيران abdollahzadeh_arani@yahoo.com
المستخلص
تعتبر الرسالة الحادی والثلاثین من نهج‌البلاغة الذی کتبها الإمام علی (ع) لابنه الإمام الحسن عند عودته من معرکة صفین فی أرض الحاضرین من الکنوز العلویة الغنیة حیث تمت کتابة هذه الرسالة فی فترة صعبة للغایة حیث تعتبر هذه الرسالة نتیجة تجارب تقلبات الحیاة الدینیة والاجتماعیة السیاسیة للإمام علی (ع). یعبر مرور ودراسة هذه الرسالة الثمینة عن رؤیة الإمام للعالم والتمتع بالعطایا الإلهیة وترسم نظرة الإمام التوحیدیة للعالم فی شکل تفسیرات بلغت ذروة البلاغة. إن العلاقة بین الإنسان والعالم فی هذا المنظور تعنی أن الإنسان، و هو ینعم بالعطایا والرزق الإلهی- وقبل کل شیء، بالنعمة الإلهیة - یبتعد عن الدنیویة والدنیا ویحقق الکرامة الإنسانیة فی ظل التخلی عن الشهوات الجسدیة. فی هذه الدراسة نسعی من خلال بیان أبعاد هذه الرسالة و مقارنتها بأدلة من آیات القرآن،أن نفسر النظرة التوحیدیة للإمام خاصة فی توحید الأعمال التی ینشأ من عمق نظرة الإمام إلى التعالیم القرآنیة.تم رسم هذه الرسالة التی ترکز علی إنحصار العطایا والرزق الإلهی، أن تشرح مکانة الإنسان فی کسب العیش مع الحفاظ على القیم الإنسانیة والکرامة بشکل واضح والحفاظ على توحید الأعمال فی الوقت الذی یسعی الإنسان الی کسب العیش والاستفادة من الرزق والفضل الإلهی. فی هذا الصدد، تم أیضًا استخدام روایات النبی والأئمة المعصومین (ع) طوال البحث.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحلیل نگرش امام علی (ع) در نامه ۳۱ نهج‌البلاغه به دنیا و مواهب آن بر اساس شواهد قرآنی
المؤلف [Persian]
- رحمت‌الله عبدالله‌زاده آراني
استادیار، علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران؛ abdollahzadeh_arani@yahoo.com
المستخلص [Persian]
نامه ۳۱ نهج‌البلاغه که امام علی (ع) آن را پس از گذراندن دوران سخت در بازگشت از جنگ صفین در سرزمین حاضرین برای فرزندش امام حسن (ع) نگاشت از گنجینه‌های پربار علوی است که حاصل تجارب دوران پر فراز و نشیب حیات دینی و اجتماعی- سیاسی آن حضرت (ع) است. فرازی از این نامه گران‌سنگ بیانگر نگرش وی به دنیا و بهره‌مندی از مواهب و رزق الهی است که جهان بینی توحیدی را در نگاه او به دنیا و زهد حقیقی در قالب تعابیری برخوردار از اوج فصاحت و بلاغت ترسیم می‌کند. رابطه انسان و دنیا در این نگرش به گونه‌ای است که انسان ضمن برخورداری از رزق - بلکه بالاتر از آن فضل الهی- از دنیازدگی و دنیاپرستی به دور مانَد و به کرامت انسانی در سایه اعراض از تمایلات نفسانی دست یابد. در این پژوهش با بیان ابعاد این نگرش در نامه یادشده و تطبیق آن با شواهدی از آیات قرآن، اندیشه توحیدی آن حضرت به ویژه در توحید افعالی که برخاسته از عمق نگاه وی به معارف قرآنی است، تبیین می‌شود.گفتمان انحصار رازقیت در خداوند در عین تلاش انسان برای کسب روزی و بهره‌مندی از رزق و فضل الهی در این نامه به گونه‌ای ترسیم شده که ضمن پاسداشت توحید افعالی جایگاه آدمی در کسب معاش در عین حفظ ارزش‌ها و کرامت‌های انسانی به شکلی بارز جلوه می‌نماید. در این زمینه از روایات پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) نیز در جای جای بحث بهره‌گیری شده است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- امام علی (ع)
- نامه ۳۱ نهج‌البلاغه
- دنیاگرایی
- رزق الهی
- زهد
)