نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلف
أستاذ مساعد في اللّغة العربية وآدابها بجامعة ولایت، إیرانشهر، إیران.
المستخلص
قدمت اللسانيات المعرفية طرقًا جيدة لفحص النصوص وفهمها بشكل أفضل. إن مفهوم الرحمة الإلهية، كأحد المفاهيم المجردة في كتاب نهج البلاغة، قد استُخدم في أشكال استعارية مختلفة يكشف فحصها اللغوي عن جمالها الأدبي الخاص وآراء الإمام علي (ع). تناولت هذه المقالة الاستعارة المفاهيمية للرحمة الإلهية في نهج البلاغة، مستخدمة المنهج الوصفي التحليلي علی ضوء نظرية أولاف جيكيل المعرفية. ومن أهم النتائج البحث هو أنّ الإمام (ع) جعل مفاهيمه المنشودة مفهومة في إطار المحسوسات مستخدمًا مجالات مختلفة من الاستعارات الظاهراتية، والظرفية، والتشخيصية؛ حيث تُصوَّر الرحمة في نهج البلاغة، على أنها ممتلكات ثمينة مخزنة في الكنوز التي يفتحها الله لفائدة العباد، أو البركات الروحية مثل إرسال الرسل ووحي القرآن على شكل مطر يسقط على العباد، وبطريقة أخرى فإن رحمة الله مثل وعاء ضخم أو مساحة يمكن للعبد أن يدخلها أو يخرج منها. هذا، وبناءً على مبادئ جيكيل المعرفية، فإن تحليل الأدلة التي تم فحصها في نهج البلاغة يتوافق مع المبادئ الاستعارية لجيكيل التسعة، مثل مبدأ الاستعارة الشاملة، ومبدأ المجال، ومبدأ النموذج، ومبدأ الوحدة، ومبدأ الضرورة، ومبدأ الإبداع، ومبدأ التركيز ويؤيدها.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحلیل مفهومی استعاره های وجودی «رحمت» در نهج البلاغه بر اساس فرضیه اولاف جکیل در زبان شناسی شناختی
المؤلف [Persian]
- mohammadhassan amraei
Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Velayat University, iranshahr, Iran
المستخلص [Persian]
زبان شناسی شناختی که در دو قرن گذشته ظهور کرده است، راه های خوبی برای بررسی و درک بهتر متون ارائه کرده است. مفهوم رحمت الهی به عنوان یکی از مفاهیم انتزاعی موجود در کتاب نهج البلاغه در اشکال مختلف استعاری به کار رفته است، به طوری که بررسی زبانی آن زیبایی ادبی خاص آن را برای مخاطبان و دیدگاه های امام علی (علیه السلام) را آشکار می سازد. در همین زمینه، این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی در چارچوب استعاره هستی‌شناختی و در پرتو نظریه معرفت‌شناختی اولاف جاکل به استعاره مفهومی رحمت الهی در کتاب نهج‌البلاغه می‌پردازد. یکی از مهم ترین نتایج تحقیق این است که امام (علیه السلام) با استفاده از حوزه های مختلف استعاره های پدیداری یا مادی، استعاره های ظرفی و تشخیصی، مفاهیم مورد نظر خود را در چارچوب محسوسات برای مخاطب قابل فهم و ملموس ساخته است. جایی که رحمت به شواهدی از کتاب نهج البلاغه به عنوان اموال گرانبهایی که در گنجینه هایی که خداوند در مواقع ضروری و سزاوار به نفع بندگان می گشاید و یا برکات معنوی مانند فرستادن رسول و وحی به تصویر کشیده شده است. قرآن به صورت بارانی است که بر بندگان می بارد و از جهت دیگر رحمت خداوند مانند ظرفی پهن یا بزرگ یا فضایی است که بنده می تواند در آن وارد شود یا از آن خارج شود. بر اساس مبانی معرفتی جاکل، شواهد به کار رفته در نهج البلاغه با اصول نه گانه جاکل موافق و تأیید می‌شوند.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- نهج البلاغه
- استعاره مفهومی
- استعاره وجودی
- رحمت
- مبانی معرفتی جاکل
)