نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلفون
1 أستاذ مشارك في قسم اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة خلیج فارس، بوشهر، إیران
2 أستاذ مشارك في قسم اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة سيستان وبلوجستان، زاهدان، إیران
3 خریجة مرحلة الماجستیر في قسم اللغة العربیة وآدابها، الجامعة اللبنانیة، بیروت، لبنان
المستخلص
تتنوّع المصطلحات بتنوع العلوم والفنون، إلا أنّها قد تختلف من عصر إلى آخر، أو من مجتمع إلى آخر ویلعب السياق البيئي والثقافي دورًا مهمًا في صناعة المصطلحات، وذلك ينطبق على خطب الإمام علي (ع) والسيد حسن نصر الله. تهدف هذه المقالة وفقًا للمنهج البنيويّ التّكويني إلی تحدید أنواع المصطلحات السیاسیّة والدینیّة والحربیّة، وأبعادها وإنتاجیّتها في خطب الإمام علي (ع) وتأثیر خطبه في خطب السیّد حسن نصر الله. تنقسم المقالة إلی قسمین: یتطرق القسم الأول إلی دراسة أنواع المصطلحات السیاسیة والدینیة والحربیة في خطب الإمام (ع) والسید؛ ثمّ یدرس في القسم الثاني أبعاد المصطلح الخارجیّة من خلال دراسة البعد الإنساني، والبعد الإقناعي التأثيري بأسلوب التشبّع. بعد دراسة هذا الموضوع تتضح لنا هذه النتائج: اتّسع استخدام المصطلحات السياسيّة، في خطب الإمام (ع) والسيّد نتيجة ارتباط أجزاء السياسة بالواقع المعیش، إذ إنّها جزء من الحياة الاجتماعيّة العامّة. لقد استُخدمت المصطلحات الدينيّة نفسها في توجيه سلوك الإنسان العملي، وتنظيم حياته الفرديّة والاجتماعيّة، فكلّ من الإمام (ع) والسيّد، عاد بقيمه الدينيّة إلى المفاهيم القرآنيّة. امتازت المصطلحات التي استخدمها الإمام (ع) بأنها شمولية، إذ تطال الإنسانيّة بمجملها بعيدًا عن الطائفيّة والعنصريّة ما جعل الإنسان لديه يشكِّل محور التفكير، وقد ساعد التشبّع على رفع مستوى الإقناع، الذي برز من خلال التكرار في عملية الحثّ والتشجيع بحيث يشعر معها كلّ فرد بأنّه المستهدف في الخطاب وتوجد هذه الشمولیة في خطب السید أیضاً.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
انواع اصطلاحات و ابعاد و ساخت آن در سخنرانی‌های سید حسن نصرالله و تأثیرپذیری آن از خطبه‌های امام علی (ع)
المؤلفون [Persian]
- حسین مهتدی 1
- غلامعلي زاده غلامعلی زاده 2
- میاده دندش 3
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3 فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه لبنان، بیروت، لبنان
المستخلص [Persian]
اصطلاحات با تنوع علوم و هنرها متحول می‌شود؛ اما ممکن است از عصری به عصر دیگر یا از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت باشد، زمینه محیطی و فرهنگی نقش مهمی در ساخت اصطلاحات دارد و این در سخنان امام علی (ع) وسید حسن نصرالله مشهود است. این مقاله بر آن است تا با رویکرد ساختارگرایی تکوینی، انواع اصطلاح، ابعاد و ساخت آن‌را در سخنان سید حسن نصرالله و تأثیرپذیری آن از خطبه‌های امام علی (ع) مورد بررسی قرار دهد. این مقاله به دو بخش تقسیم می‌شود: در بخش اول به بررسی انواع اصطلاحات سیاسی و دینی و نظامی در خطبه‌های امام (ع) و سید حسن نصرالله می‌پردازیم؛ سپس در بخش دوم به بررسی ابعاد بیرونی اصطلاح با بررسی بُعد انسانی و بُعد اقناعی تأثیرگذار آن می‌پردازیم. پس از مطالعه این موضوع، این نتایج برای ما روشن می‌شود: بکارگیری اصطلاحات سیاسی در سخنرانی‌های امام علی (ع) و سید حسن نصرالله به‌خاطر پیوند اجزای سیاست با واقعیت زندگی که بخشی از زندگی اجتماعی عمومی می‌باشد گسترش یافته است. از همین‌رو بکارگیری اصطلاحات دینی در جهت‌دهی رفتار عملی انسان و تنظیم زندگی فردی و اجتماعی او در خطبه‌های امام (ع) و سید حسن نصرالله، به پیوند ارزش‌های دینی با مفاهیم قرآنی بازمی‌گرداند. اصطلاحات امام علی (ع) از ویژگی جامعیت و شمولیت بهره برده است؛ زیرا کل بشریت را به دور از فرقه‌گرایی و نژادپرستی تحت تأثیر قرار می دهد که باعث می‌شود انسان در کانون تفکر آنها باشد. اشباع به ارتقای سطح اقناع کمک می‌کند و از طریق تکرار در فرآیند تشویق پدیدار می‌شود؛ به طوری که هر فردی با آن احساس می‌کند که هدف گفتار است، این شمولیت نیز در سخنرانی‌های سید حسن نصرالله وجود دارد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- معناشناسی
- اصطلاح
- نهج البلاغه
- امام علی (ع)
- سید حسن نصرالله
)