نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلف
أستاذ مساعد فی التفسیر وعلوم القرآن، جامعة القرآن الکریم للعلوم والتربیة، جامعة آمل، إیران
المستخلص
تعتبر "القواعد التفسیریة" فرعا من فروع العلوم القرآنیة وهی مایقوم علیها الاستنتاج وتعتبر المعیار فی اختیار الوجهة التفسیریة الأصح. "قاعدة الجری والتطبیق" التفسیریة تعتبر الطریقة العقلانیة والقائمة من التعالیم التفسیریة لأهل البیت (ع). یطرح السؤال الرئیسی فی هذا المقال الذی تمت کتابته وفقاً للنهج الوصفی- التحلیلی مع الترکیز علی مشکلة البحث والمصادر المکتبیة، حول استکشاف تطبیق القاعدة المذکورة أعلاه فی نص نهج البلاغة، وماهی الحالات التی استخدمها أمیر المؤمنین(ع) من بین أنواع مختلفة من قاعدة "الجری فی القرآن" بصفته القرآن الناطق والصحابی الأکثر إلمامًا بالأصول والقواعد والطرق التفسیریة لنبی الإسلام رسول الله صلى الله علیه وسلم. أخیرًا، هذه المقالة هی حرکة بحثیة فی ترسیخ ودعم القاعدة المذکورة أعلاه وترسیخ المنهج التفسری لأهل البیت (ع).
استخدام وتطبیق نهج "التنقیب ودراسة المصادیق" الموجودة فی نهج البلاغة وتطبیق القاعدة المذکورة أعلاه یعتبر من الإنجازات الخاصة والمبتکرة لهذا المقال بحیث تم تطبیق القاعدة المذکورة فی ثمانیة حالات- اثنی عشرة حالة من نفس الآیات القرانیة، وفی ست حالات، تم تخصیص الآیة على شکل اقتباس المعنى والمحتوى أو ما شابه نص الآیة نفسها، من بینها خمس حالات تدل علی قاعدة "الجری الظاهرة فی القرآن" مع التأکید على الوحی وسیاق الآیة؛ وست حالات تدل علی قاعدة "الجری الظاهرة فی القرآن" بتجزئة سیاق الآیة ؛ وسبعة تدل علی قاعدة "الجری فی باطن القرآن"
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
كاربست قاعده تفسيری «جری و تطبيق» در نهج البلاغه
المؤلف [Persian]
- سید عبدالله اصفهانی
استادیار تفسیر و علوم قرآنی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، آمل، ایران
المستخلص [Persian]
قواعد تفسیر» از شاخه‌های علوم قرآنی و ریشه استنباط و ملاک گزینش دیدگاه صحیح تفسیری است. قاعده تفسیری «جری و تطبیق»، شیوه‌ای عقلانی و برخاسته از آموزه‌های تفسیری اهل‌بیت (ع) است.پرسش اساسی مقاله حاضر كه با روش توصیفی، تحلیلی، مسئله محور و كتابخانه‌ای نگارش یافته، كنكاش از كاربست قاعده فوق در متن نهج البلاغه است و اینكه امیر المؤمنین (ع) به عنوان قرآن ناطق و آشنا‌ترین صحابه با مبانی، منابع، قواعد و روش‌های تفسیری پیامبر (ص)، در نهج البلاغه، در چه مواردی از گونه‌های مختلف «جری قرآن» استفاده نموده است، تا در نهایت، حركتی پژوهشی در استحكام بخشی و حمایت از قاعده فوق و تحكیم روش تفسیری اهل‌بیت (ع) باشد. دستاورد و نوآوری ویژه مقاله حاضر آن است كه با «مصداق كاوی» به عمل آمده در متن نهج‌البلاغه، كاربست قاعده فوق، هجده مورد ـ كه در دوازده مورد، عین آیه قرآن، و در شش مورد آیه به شكل نقل به معنا و مضمون یا مشابه متن آیه ـ را به خود اختصاص داده است، كه از آن میان، پنج مورد به «جری ظاهر قرآن» با تأكید بر شأن نزول و سیاق آیه؛ و شش مورد به «جری ظاهر قرآن» با تقطیع از سیاق آیه؛ و هفت مورد باقی‌مانده به «جری باطن قرآن» اختصاص یافته است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- جری و تطبیق
- موارد كاربست
- نهج البلاغه
)