نوع المستند : المجلة العلمية البحوثية
المؤلفون
1 طالبة دکتوراه فی علوم القرآن والحدیث، جامعة آزاد الإسلامیة، فرع أصفهان (خوراسگان)، أصفهان، إیران .
2 استاذ مشارک، کلیة الآداب، جامعة أصفهان، أصفهان، إیران: الکاتب المسؤول.
3 أستاذ، کلیة الآداب، جامعة أصفهان، أصفهان، إیران.
المستخلص
الخلاصة
تعتبر نمذجة نص عن آخر أحد الأسالیب المهمة فی البحث الأدبی. یسمى هذا النوع من البحث الیوم بالتناص. تُظهر هذه العلاقة أن بعض النصوص تستفید من نصوص أخرى بالوعی أو باللاوعی، وتهدف إلى التأکید على أن کل نص ومتحدث یتأثر بنصوص ومتحدثین آخرین، سابقین کانوا أو لاحقین، ویستفید فی الوعی أو فی اللاوعی من کلماتهم و أفکارهم. تتناول هذه المقالة علاقة التناص بین القرآن و نهج البلاغة. القرآن نص مخفی أو غائب و نهج البلاغة هو النص الحاضر. یهدف المؤلف إلى توضیح عمق الصلة بین هذین النصین، و اکتشاف تجلی نورانیة کلام الوحی فی کلام الإمام علی (ع). یدرس هذا البحث علاقة التناص بین القرآن و الخطبة 109 من نهج البلاغة فی مجال الأسماء و الصفات الإلهیة بالمنهج الوصفی التحلیلی و المقارن. ثم یحدد مختلف أنواع التناص بما فیها النفی الجزئی (الاجترار الناقص و الکامل)، النفی المتوازی (الامتصاص) والنفی الکلی (الحوار). تظهر نتائج هذه الدراسة أن أکثر حالات الإمام علیه السلام بالقرآن تنتمی إلى علاقة فئة التناص من نوع النفی المتوازی بحوالی 53٪ من الحالات و النفی الکلی و الاجترار الناقص بحوالی 24٪ من الحالات، بینما لم یتم استخدام الاجترار الکامل.
الکلمات المفتاحیة: القرآن – نهج البلاغة – الخطبة 109- الأسماء و الصفات الإلهیة – التناص.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسی روابط بینامتنی قرآن و خطبه ۱۰۹ نهج البلاغه در حوزه اسماء و صفات الهی
المؤلفون [Persian]
- مرضیه فیاض 1
- مهدی مطیع 2
- محمد رضا حاجی اسماعیلی 3
1 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 استاد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
المستخلص [Persian]
یکی از رویکردهای مهم در پژوهش‌های ادبی الگوپذیری یک متن از متن دیگر است. امروزه به این نوع پژوهش رابطه بینامتنیت و یا تناص گفته می‌شود. این رابطه نشان می‌دهد که بعضی از متون خود آگاه یا نا خودآگاه از دیگر متون بهره جسته‌اند و بر آن است که بیان کند هر متن و گوینده‌ای متأثر از دیگر متون و گویندگان سابق یا همزمان، بوده و آگاهانه و یا نا خودآگاه از کلام و اندیشه آنها بهره‌مند گردیده است. نوشته حاضر به ارتباط بینامتنیتی دو متن قرآن و نهج البلاغه می‌پردازد. قرآن متن پنهان یا غایب بوده و نهج‌البلاغه، متن حاضر است. نگارنده بر آن است که ژرفا و عمق پیوند و ارتباط این دو متن را روشن سازد و تجلی نورانیت کلام وحی در سخنان امام علی(ع) را آشکار نماید. این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی، تطبیقی رابطه بینامتنیت قرآن با خطبه ۱۰۹ نهج‌البلاغه را در حوزه اسماء و صفات الهی بررسی خواهد نمود و سپس انواع مختلف بینامتنیت اعم از نفی جزئی (اجترار ناقص و کامل)، نفی متوازی (امتصاص) و نفی کلی (حوار) را تعیین می‌کند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بیشترین تأثیرپذیری کلام آن حضرت از قرآن متعلق به رابطه بینامتنیت از نوع نفی متوازی با حدود ٥۳ درصد و استفاده از نفی کلی و اجترار ناقص تقریباً مساوی با یکدیگر حدود ۲٤ درصد از مجموع درصدهای بینامتنی را به خود اختصاص داده و از احترار کامل بهره گرفته نشده است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- قرآن
- نهج البلاغه
- خطبه ۱۰۹
- اسماء و صفات الهی
- بینامتنیت
)